1ο ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑ - ΑΝΤΑΜΩΜΑ ΤΩΝ ΑΠΑΝΤΑΧΟΥ ΓΡΑΜΜΟΥΣΤΙΑΝΩΝ ΒΛΑΧΩΝ ΓΡΑΜΜΟΥΣΤΑ 9&10⧸09⧸2023

Το video είναι απόσπασμα, από το 1ο προσκύνημα - αντάμωμα των απανταχού Γραμμουστιάνων, όπου έλαβε μέρος στην Γράμμουστα, του Ν. Καστοριάς, στις 09 & 10 Σεπτεμβρίου 2023. Πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα, του Δήμου Νεστορίου του Ν. Καστοριάς.
Γράμμουστα αμιά μουσιάτα του ντουνιάου αλαβντάτα! (Γράμμουστά μου όμορφη στον κόσμο παινεμένη!)
Για πρώτη φορά στην μακραίωνη ιστορία του πολύπαθου χωριού, διοργανώνεται πάνδημο προσκύνημα-αντάμωμα στα ιερά χώματα της παινεμένης Γράμμουστας, από εκατοντάδες Γραμμουστιάνους Βλάχους της διασποράς!
''Γράμμουστα γραμμένη μου ομορφιά''!
Στόματα πολλά το λένε όπου λαλούν κι αντάμα κλαίνε!
Η χώρα της Γράμμουστας που περιλάμβανε το Λι(α)νοτόπι με τον οικισμό του Αγίου Ζαχαρία, την Αετομηλίτσα (Ντένισκο) με το Πληκάτι και τον οικισμό της Κιάφας, τους περιφερειακούς οικισμούς Φούσιας, Βετέρνικ, Λιβάδι και Πισκοτόπι αλλά και τα χωριά Νικολίτσα, Άρζα (Άρεζα) και Δάρδα ( Ντάρντα) στη σημερινή Αλβανία, αποτέλεσε από παλιά μιά απ' τις πιό σημαντικές, πλούσιες και πολυάνθρωπες Βλάχικες εγκαταστάσεις της βόρειας Ελληνικής ζώνης!
Σήμερα η διασπορά του χωριού ανέρχεται σε δεκάδες χιλιάδες άτομα (ίσως η μεγαλύτερη από τις παλιές Βλάχικες εγκαταστάσεις του Ελληνικού κορμού), οι πρόγονοι των οποίων κυρίως στη μεγάλη καταστροφή του 1769, αλλά και προγενέστερα και πολύ περισσότερο μετά, στις ''εξόδους'' που ακολούθησαν στις πρώτες 10ετίες του 19ου αιώνα, εγκατεσπάρησαν σ' ολόκληρη τη Βαλκανική!
Τα μεγάλα Γραμμουστιάνικα Φαλκάρια όριζαν δυσθεώρητους αριθμούς από 7 - 8 χιλιάδες (συνήθως λάϊα - μαύρα) πρόβατα και εκατοντάδες φορτηγά ζώα (αλογομούλαρα κλπ) το καθένα, νούμερα που άν και εξάπτουν τη φαντασία των σημερινών ανθρώπων, θα πρέπει να θεωρηθούν απολύτως πραγματικά αληθινά!
Τα ημινομαδικά και πολλές φορές απολύτως νομαδικά (σκηνίτικα) Γραμμουστιάνικα Φαλκάρια, διαφέντευαν απέραντους κάμπους και βουνά, σε μία τεράστια έκταση που δε χωράει ανθρώπου νούς, που εκτείνονταν από τη ΝΑ Θεσσαλία μέχρι τη Βόρεια Ήπειρο κι από τα βουνά της Σερβίας και της Βουλγαρίας μέχρι τα χωριά Κιουτσούκ και Μπουγιούκ Τσεκμετζέ (μικρό και μεγάλο συρτάρι), στα πρόθυρα της Κωνσταντινούπολης!
Χάνονταν ο ήλιος απ' τον κουρνιαχτό και σείονταν η γής απ' τα βελάσματα και τις αρματωσιές (κουδούνια) των κοπαδιών, ανάκατα με τα χλιμιντρίσματα των αλόγων!*
Έκτοτε ''πέρασαν χρόνια και καιροί'' και στη μνήμη των οικογενειών έμειναν βαθιά χαραγμένα τ' όνομα του γενέθλιου τόπου και το ''Νόι χίμου Γραμμουστιάνοι'' (''Εμείς είμαστε Γραμμουστιάνοι''), χωρίς να γνωρίζουν για αιώνες, ούτε κάν που βρίσκεται ο γενέθλιος τόπος των μακρινών προγόνων τους!
Έμεινε μόνο η αθάνατη προφορική παράδοση, η χλάμπουρα (Φλάμπουρο), οι πανέμορφες φορεσιές και το αθάνατο τραγούδι του μυθικού αρχιτσέλιγκα Χατζηστέργιου (Χατζόπουλου) και της ξακουστής για την ομορφιά της κόρης του Σιάνας, να ζωντανεύουν συνεχώς τις μνήμες και να κρατούν σε εγρήγορση τις θύμησες, στους χιλιάδες απογόνους των απόδημων - φυγάδων. Το προσκύνημα - 1ο αντάμωμα, υπό την αιγίδα του Δήμου Νεστορίου Ν. Καστοριάς, έλαβε χώρα στις 9 & 10/09/2023. Το video είναι από την Κυριακή 10/09/2023 όπου μετά την πάνδημη θεία λειτουργία, στον Ι. Ν. Κοιμήσεως της Θεοτόκου Γράμμουστας, ακολούθησε ο μεγάλος - τρανός χορός με τη συμμετοχή όλων των εκδρομέων - προσκυνητών.
Βιντεοσκοπήθηκε από τον Κύριο Χριστόφορο Ισαακίδη οικογενειακό και αδελφικό φίλο της οικογένειας Φώτη Ε. Κιλιπίρη.
Εύχομαι ολόψυχα η μνήμη των χιλιάδων Γραμμουστιάνων της διασποράς, που δεν ευτύχησαν ν' αντικρύσουν εν ζωή την ξακουστή πατρίδα τους, να σας συντροφεύει ως ''καλό κατευόδιο'' στο ιερό προσκύνημά σας!
Είμαι σίγουρος πώς βλέποντάς σας ''από κεί ψηλά'' θα ευφραίνεται και θα αγάλλεται η ψυχή τους, με τη σίγουρη επιτυχία του εγχειρήματος (αυτού του πρώτου προσκυνήματος - ανταμώματος)!
Ουάρα μπούνα σ' κάλια αμπάρου!
(Ώρα καλή και καλό δρόμο!).
* Για του λόγου το αληθές μία αναζήτηση πληκτρολογώντας ''Το καραβάνι για τα βουνά 1955'' θα σας πείσει!
Ένας ύμνος της Βουλγάρικης τηλεόρασης με το διακριτικό τίτλο TEHDA (Τέντα) στη Γραμμουστιάνικη ημινομαδική κτηνοτροφία, που αποτυπώνει με κάθε λεπτομέρεια όλη τη διαδικασία της ανοιξιάτικης μετακίνησης Γραμμουστιάνων κτηνοτρόφων, απ' τα χειμαδιά του χωριού Κότσ(ι)ανι στα ΝΑ Σκόπια, στα θερινά τους Καλύβια στο Οσόγκοβο της ΝΔ Βουλγαρίας.
ΑΦΙΕΡΩΣΗ: Αφιερώνεται στους μυριάδες Γραμμουστιάνους της διασποράς, με την ευχή να αξιωθούν να πατήσουν έστω και μία φορά στη διάρκεια της ζωής τους, τα ιερά χώματα της ξακουστής πατρίδας τους!
ΚΕΙΜΕΝΟ - ΣΧΟΛΙΑ : ΙΩΑΝΝΗΣ ΝΙΚ. ΠΟΥΛΙΟΣ