#Biologiya

Tinch holatda odam bir marta nafas olganida va nafas chiqarganida 500 ml havo oladi va shuncha havo chiqaradi, Havoning bu miqdori nafas havosi deyiladi. Odam chuqur nafas olganida o'pkaga yana 1500 ml havo kiradi. Bu qo'shimcha havo deyiladi. Odam tinch nafas chiqargandan so'ng chuqur nafas chiqarganida yana 1500 ml havo chiqarishi mumkin. Bu zaxiradagi
havo deyiladi. 0 ‘pkadan chiqadigan havoning eng ko‘p miqdori, ya’ni nafas, rezerv nafas olish va nafas chiqarish havosi birgalikda o'pkaning tiriklik sig'imini tashkil etadi. Odatda, o'pkaning tiriklik sig'imi 3500 ml ga teng bo'ladi. 0 ‘pkaning tiriklik sig'imi spirometr yordamida o‘lchanadi. Sport bilan shug‘ ullanadigan jismoniy sog‘lom odam o‘pkasining tiriklik sig‘imi 7000-7500 ml ga yetadi. Ayollar o'pkasining tiriklik sig'imi erkaklarnikiga nisbatan kam bo'ladi. Odam chuqur nafas chiqarganidan so‘ng ham uning o‘pkasida yana 1200 ml. ga yaqin havo qoladi. Bu qoldiq havo deyiladi. Uni o‘pkadan chiqarib bolmaydi. Shuning uchun o'pka suvdan yengil bo'lib, cho'kmaydi.
Odam tinch holatda 1 minut davomida 8-9 litr havo olib, shuncha havo
chiqaradi. Bu miqdor o'pkaning minutlik nafas hajmi, ya’ni o'pka ventilatsiyasi
hisoblanadi. O'pkaning tiriklik sig'imi organizmning jismoniy rivojlanishi va mashq qilishi bilan bog'liq bo'lib, odam tug'ilganidan so'ng voyaga yetgunicha 45 martagacha ortadi.