Awmkhawhar Lenkawl Ka Han Thlir A Tukin ni chhuak chu a ṭangin, kâwlah chhûm tlêm azâwng inlâr ve mah se, ni chhuak êng mâwi erawh a lân pha lo vai vai ngèi mai. Zîngkâr aṭangin therengte chuan ni chhuak chu làwmin an kiu rel rel a, sava chiar nak nak leh, zîng dâi fiah fîm kâkte chuan khawvêl màwi tharzia min hmuhtîr ni hian ka hria. Ka eng âi nge maw ni teh rêng ni, ka thawh phat aṭangin hla pakhat ka rilru-ah a riak reng mai a. Ka zàipui rût rût a, ka rilru-in ka sa thùl. Favàng nikhua nêna hla inchawih tak a nih vàng pawh a ni ang e. . Chu hla, ka rilru-a hla riak chuan nilêng maiin min luah a. Khua ka chuan a, khaw chhûng chu hripui vànga kan inkhuahkhirh vàngin a reh deuh ruih a. Thereng dâi vêlte leh, arpa khawhar khuang thliai thliaite chu chhùn khawhar belhtu an ni a. Ka awmna epa Lèn Tláng inkham ruah chu a lang paw chêk mai a. A chuan hnuaia khaw inbáwk hrang thliah thliahte pawh chu ni sen sa chuan a chhun tle siar siar bawk a. Romei zám chuan tlâng leh ruam bawhin a hnawh khat a. Thlifîm thâwt ruala thing insâwi del del kârah chuan, he hla, 'Awmkhawhar Lenkawl Ka Han Thlir A' tih hla pawh hi ri tel ve ni hialin ka hria a. Chu ri hriat chian tum chuan ka beng chu ngun lehzualin ka han dawh a. . He hla phuahtu Vankhama hi kum 1906 August ni 24 khán Diarkhai khuaah a lo piang a. A pa chu Mizo pastor hmasate zínga mi, Vanchhunga Chhakchhuak a ni. A nu chu Thanglianpuii Sailo a ni a. Aizawlah Sikul lutin, pawl 6 thleng a zir a, mahse, a hrisel loh êm avàngin pawl 6 pawh zir zo lovin a chawlhsan ta a ni. . Kum 1923 khán High School zawm tùrin Shillong-ah a chhuk thla leh a, mahse Pawl 6 pawh pass lo a nih avàngin Khasi naupang zíngah ME chu a zir zawm leh hnuhnawh a. Kum 1924 khán pawl 7 chu zawm lehin, thla hnih emaw vêl lek a kal hnu-ah a bânsan leh ta mai a ni. Kum 1925 khán a pa-in, "I duh chuan zir leh rawh, i la upa lo bawk a" a tih avàngin zir zawm leh tùrin a chhuk leh a. "Mizo awmnaah chuan ka duh lo" a tih avàngin Mizo tlèmna Culcutta panin a kal ta a. . Culcutt-a Scotish Churches Collegiate High School-ah a lût a. Chutah pawh chuan a awm hnâm bei ṭha thei lo va, a chhan ber pawh a subject lâk theih a tlèm vâng a ni ber. An 2nd Master-in khawngaih a, "I tân a ṭha lo ang, subject tam zâwk i lâk theihna Mizo dang awmnaah kal la, i tân a ṭha zâwk ang" a tih chu zàwmin, Silchar Government High School-ah pâwl riat a zawm leh ta a. Nimahsela, Culcutta-a an zir lâite nêna a inan loh nasat êm avàngin a bul aṭanga ṭan leh a ngâi ta si a. Chu vàng chuan chumi kum chuan awm tluan ve mah se, "Kum tàwp exam-na chu ka bei ve ngam ta lo va" tiin zirna chu a bansan hlen ta a ni. . Pu Vankham hi hla phuah leh hla thu chher thiam tak ni mah se, a tleirawl chhuah thlengin hla a phuah ngâi lo va, zài erawh a ngaina-in, naupangtĕ a nih lâi aṭangin a zâi nasa hle thung. A tlangvàl chhuah hlim, Thakthing vênga Pu J Lianchhunga ina an awm lâiin, Pastor Sena hovin ṭhalai inkhâwmah hla inphuah siakna an siam a. Chuta an hla inphuah siak thupui atân chuan 'Aizawl' tih an thlang a. Hetah hian Pu Vankhama pawh tel vè-in, a hla phuah hmasa ber 'Aizawl' tih chu phuahin, hetah hian pakhatna a ni a, Sam Bu a dawng a ni. . Amah Pu Vankham hi hla phuah thiam a nih bâkah, ri mâwi tum thiam tak nìin, Violin tum pawh thiam tawkfang tak a ni. Ṭawngkam thiam leh bungraw ngah tak a ni a. Fiamthu-a mi sawisak thiam tak a ni. Ṭawngkam bungrua mai bâkah, hlaraw ṭha tak tak a hria-in, amah pawh hian a chher nasa hle a a ni. Chawp-leh-chilh tak meuh meuha hla phuah thiam, sapin 'born poet' an tih ang hi a ni. Hla a phuah tamin, a hla thlùkte hi ama siam bâkah, ṭhenkhatte hi chu mi hla kaihlekte an ni hlawm a. Mizo hla thŭ leh rilrem takin a dah thiam a, hnam dang hla thlûk a hmante pawh hi Zo takin a dah rem thiam a ni. Chû'ng a hla phuah zînga mi, "Awmkhaw Lenkawl Ka Han Thlir A" tih pawh hi Queen Lili'uokalani hla phuah 'Aloha'Oe' tih thlûk a kaihlek a ni. . He hla hian chanchin lungrun tak mai leh, a hnampui ṭawng takin chanchin romantic tak mai a nei a. Zo fate zínga Compounder hmasa Pu Lalsangluaha Zadeng fate pariat zínga upa ber Challiannguri nên chuan Pu Vankhama chu an lo inhmêl duhin, eng thu thlum thlum emaw chu an lo infah ve fê tawh a ni ngèi ang. Pu Vankhama khán, khang hunlâia Compounder fa hming koh meuh chu a chhài phâkah ngâi lo mah se, rîm erawh a ṭhulh chuang lo. An inkâra dai danna bang chhah tak chu hmu kur mah se, hmangaihna tih nêp a hnêkin a ti zual sauh zâwk a ni. Chutia an din hmun inthlau tak chunga an lêng mah tih tawh nâk alâiin, kum 1930 July thla chuan Pu Lalluahate chu an hna avangin N. Vanlaiphai-ah an chhûngin an pêm chho ta vek mai a. Vankhama lungleng leh khawhar chu vak ruk ruk ṭhin niin an sawi. . Khawhar leh lunglêng takin ni a vûi liam a, a nghâk chhuak ni tin mai ṭhìn a. Ni khat chu Dawrpui-a an ina a awm lâiin, hmél en rêng rêng pawha thingtlângpa tih hriat ngawih ngawih hi iptepui nên a lo lût hlawl mai a. A kawr iptê aṭang chuan lehkhathawn zawr tak mai rawn phawrhin, "Hei, i lehkha tùr Vanlaiphai aṭangin ka lo keng asin" a'n ti khiah a. Pu Vankhama chu a meng phawk hlé âwm e. Chu lehkha chu hlate khua aṭanga rawn ken a ni bawk a, a kengtupa thlanin a bual zawr hneh hlé àwm e. Chu lehkha, a lungruni lehkhathawn chu a han chhiar a, a ṭhen chu fiah lo tak a ni a, "Chawlhni dar sawm leh pakhat velah Hrangturzo-ah kan lêng dâwn a, nang pawhin Tuikhuahtlang aṭang khán i rawn thlîr ve dâwn nia" tia a ziah erawh chu chiang takin a lang thei a ni. Chu lehkha ringawt chu nilêng hnàah neihin, a chăwi hluau hluau a, a châng leh lukham hnuai-ah a dah ṭha leh lawk a, a buaipui nilêng hlé a ni. . Challiannguri ni tuk ni a lo thlen chuan, Pu Vankhama chuan a tih ngâi loh ram, Vanlaiphai leh Hrangturzo chu Tuikhuahtlang aṭang chuan a han thlîr ta vang vang mai a. Chutia rilru leh tih tak zeta a thinlung luahtu a han thlîr hnu chuan, he hla 'Awmkhawhar Lenkawl Ka Han Thlir A' tih hi a phuah ta a ni. He hla a chàwi chhan Challiannguri hi a nulat lâiin Aizawlah kum 25 chauha upa nìin, 31 December 1934 khán a thi ta hlauh mai a ni. A chhûngte mai bâkah, Pu Vankhama pawh hian a tuar hlê tih a hla phuah aṭang hian kan hmu thei àwm e. Awmkhawhar Lenkawl Ka Han Thlir A Awmkhawhar lenkawl ka han thlir a, Tlang a lang romei a zam kara'n; Tah tĕ khian laitual a lêng ang maw, Hmanah suihlungrualpui mi dawn ve maw? Ka Di-biahnem, aw Lenghermawi, Nang ang rênga suihlung min len ka tawng ngai lo; Kar mah hla se, ka ngai zual che, Ka ngai che; aw, ka ngai ber che. Kum sul mah hleite'n a dang leh ṭhin, Ṭuangṭuah par zamuala liam tawh hnu Hian, min dawn ve hian ka ring lo ve, Leng khaw hmun, lengher i run kai hnehin. Sul ang min tum lo, ka hai lo che, Mahse aw! Ngaihzual, i zun zam hian; Zamanhmawng thing ang min phuar vel e, Fam hma loh chuan nang ngaih ka bang dawn lo. Eng tika'n nang ngaih a bang ang maw? Aw! A zual, zantiang, chhun, ni tinin; Lem ang der thiam, min ti riang ngei a, Mahriak suihlunglen tuara min siam le. Chawnban hrui ang vawn ka ngam nem maw, Phai tlang romei chhum a zing kara'n; Phu loh ngaih di zun ka her zo lo, Tlai ni tla-in lenkawl a liam thei lo. Aw le, duh tâwk ang aw. Rem chan hunah, a hla bih chianna neih kan tum a ni ang chu. Lehkhabu Ràwn - Mihrâng Leh Sahrâng, A.Thanglura
A va han ngaihnawm tak em!! Kan love songs nei chhun te hi hetiang story behind te hi ziah tel zel thei nihsela chuan a hlut lehzual bik hi ka ring tlat a ni,,
Awmkhawhar Lenkawl Ka Han Thlir A
Tukin ni chhuak chu a ṭangin, kâwlah chhûm tlêm azâwng inlâr ve mah se, ni chhuak êng mâwi erawh a lân pha lo vai vai ngèi mai. Zîngkâr aṭangin therengte chuan ni chhuak chu làwmin an kiu rel rel a, sava chiar nak nak leh, zîng dâi fiah fîm kâkte chuan khawvêl màwi tharzia min hmuhtîr ni hian ka hria. Ka eng âi nge maw ni teh rêng ni, ka thawh phat aṭangin hla pakhat ka rilru-ah a riak reng mai a. Ka zàipui rût rût a, ka rilru-in ka sa thùl. Favàng nikhua nêna hla inchawih tak a nih vàng pawh a ni ang e.
.
Chu hla, ka rilru-a hla riak chuan nilêng maiin min luah a. Khua ka chuan a, khaw chhûng chu hripui vànga kan inkhuahkhirh vàngin a reh deuh ruih a. Thereng dâi vêlte leh, arpa khawhar khuang thliai thliaite chu chhùn khawhar belhtu an ni a. Ka awmna epa Lèn Tláng inkham ruah chu a lang paw chêk mai a. A chuan hnuaia khaw inbáwk hrang thliah thliahte pawh chu ni sen sa chuan a chhun tle siar siar bawk a. Romei zám chuan tlâng leh ruam bawhin a hnawh khat a. Thlifîm thâwt ruala thing insâwi del del kârah chuan, he hla, 'Awmkhawhar Lenkawl Ka Han Thlir A' tih hla pawh hi ri tel ve ni hialin ka hria a. Chu ri hriat chian tum chuan ka beng chu ngun lehzualin ka han dawh a.
.
He hla phuahtu Vankhama hi kum 1906 August ni 24 khán Diarkhai khuaah a lo piang a. A pa chu Mizo pastor hmasate zínga mi, Vanchhunga Chhakchhuak a ni. A nu chu Thanglianpuii Sailo a ni a. Aizawlah Sikul lutin, pawl 6 thleng a zir a, mahse, a hrisel loh êm avàngin pawl 6 pawh zir zo lovin a chawlhsan ta a ni.
.
Kum 1923 khán High School zawm tùrin Shillong-ah a chhuk thla leh a, mahse Pawl 6 pawh pass lo a nih avàngin Khasi naupang zíngah ME chu a zir zawm leh hnuhnawh a. Kum 1924 khán pawl 7 chu zawm lehin, thla hnih emaw vêl lek a kal hnu-ah a bânsan leh ta mai a ni. Kum 1925 khán a pa-in, "I duh chuan zir leh rawh, i la upa lo bawk a" a tih avàngin zir zawm leh tùrin a chhuk leh a. "Mizo awmnaah chuan ka duh lo" a tih avàngin Mizo tlèmna Culcutta panin a kal ta a.
.
Culcutt-a Scotish Churches Collegiate High School-ah a lût a. Chutah pawh chuan a awm hnâm bei ṭha thei lo va, a chhan ber pawh a subject lâk theih a tlèm vâng a ni ber. An 2nd Master-in khawngaih a, "I tân a ṭha lo ang, subject tam zâwk i lâk theihna Mizo dang awmnaah kal la, i tân a ṭha zâwk ang" a tih chu zàwmin, Silchar Government High School-ah pâwl riat a zawm leh ta a. Nimahsela, Culcutta-a an zir lâite nêna a inan loh nasat êm avàngin a bul aṭanga ṭan leh a ngâi ta si a. Chu vàng chuan chumi kum chuan awm tluan ve mah se, "Kum tàwp exam-na chu ka bei ve ngam ta lo va" tiin zirna chu a bansan hlen ta a ni.
.
Pu Vankham hi hla phuah leh hla thu chher thiam tak ni mah se, a tleirawl chhuah thlengin hla a phuah ngâi lo va, zài erawh a ngaina-in, naupangtĕ a nih lâi aṭangin a zâi nasa hle thung. A tlangvàl chhuah hlim, Thakthing vênga Pu J Lianchhunga ina an awm lâiin, Pastor Sena hovin ṭhalai inkhâwmah hla inphuah siakna an siam a. Chuta an hla inphuah siak thupui atân chuan 'Aizawl' tih an thlang a. Hetah hian Pu Vankhama pawh tel vè-in, a hla phuah hmasa ber 'Aizawl' tih chu phuahin, hetah hian pakhatna a ni a, Sam Bu a dawng a ni.
.
Amah Pu Vankham hi hla phuah thiam a nih bâkah, ri mâwi tum thiam tak nìin, Violin tum pawh thiam tawkfang tak a ni. Ṭawngkam thiam leh bungraw ngah tak a ni a. Fiamthu-a mi sawisak thiam tak a ni. Ṭawngkam bungrua mai bâkah, hlaraw ṭha tak tak a hria-in, amah pawh hian a chher nasa hle a a ni. Chawp-leh-chilh tak meuh meuha hla phuah thiam, sapin 'born poet' an tih ang hi a ni. Hla a phuah tamin, a hla thlùkte hi ama siam bâkah, ṭhenkhatte hi chu mi hla kaihlekte an ni hlawm a. Mizo hla thŭ leh rilrem takin a dah thiam a, hnam dang hla thlûk a hmante pawh hi Zo takin a dah rem thiam a ni. Chû'ng a hla phuah zînga mi, "Awmkhaw Lenkawl Ka Han Thlir A" tih pawh hi Queen Lili'uokalani hla phuah 'Aloha'Oe' tih thlûk a kaihlek a ni.
.
He hla hian chanchin lungrun tak mai leh, a hnampui ṭawng takin chanchin romantic tak mai a nei a. Zo fate zínga Compounder hmasa Pu Lalsangluaha Zadeng fate pariat zínga upa ber Challiannguri nên chuan Pu Vankhama chu an lo inhmêl duhin, eng thu thlum thlum emaw chu an lo infah ve fê tawh a ni ngèi ang. Pu Vankhama khán, khang hunlâia Compounder fa hming koh meuh chu a chhài phâkah ngâi lo mah se, rîm erawh a ṭhulh chuang lo. An inkâra dai danna bang chhah tak chu hmu kur mah se, hmangaihna tih nêp a hnêkin a ti zual sauh zâwk a ni. Chutia an din hmun inthlau tak chunga an lêng mah tih tawh nâk alâiin, kum 1930 July thla chuan Pu Lalluahate chu an hna avangin N. Vanlaiphai-ah an chhûngin an pêm chho ta vek mai a. Vankhama lungleng leh khawhar chu vak ruk ruk ṭhin niin an sawi.
.
Khawhar leh lunglêng takin ni a vûi liam a, a nghâk chhuak ni tin mai ṭhìn a. Ni khat chu Dawrpui-a an ina a awm lâiin, hmél en rêng rêng pawha thingtlângpa tih hriat ngawih ngawih hi iptepui nên a lo lût hlawl mai a. A kawr iptê aṭang chuan lehkhathawn zawr tak mai rawn phawrhin, "Hei, i lehkha tùr Vanlaiphai aṭangin ka lo keng asin" a'n ti khiah a. Pu Vankhama chu a meng phawk hlé âwm e. Chu lehkha chu hlate khua aṭanga rawn ken a ni bawk a, a kengtupa thlanin a bual zawr hneh hlé àwm e. Chu lehkha, a lungruni lehkhathawn chu a han chhiar a, a ṭhen chu fiah lo tak a ni a, "Chawlhni dar sawm leh pakhat velah Hrangturzo-ah kan lêng dâwn a, nang pawhin Tuikhuahtlang aṭang khán i rawn thlîr ve dâwn nia" tia a ziah erawh chu chiang takin a lang thei a ni. Chu lehkha ringawt chu nilêng hnàah neihin, a chăwi hluau hluau a, a châng leh lukham hnuai-ah a dah ṭha leh lawk a, a buaipui nilêng hlé a ni.
.
Challiannguri ni tuk ni a lo thlen chuan, Pu Vankhama chuan a tih ngâi loh ram, Vanlaiphai leh Hrangturzo chu Tuikhuahtlang aṭang chuan a han thlîr ta vang vang mai a. Chutia rilru leh tih tak zeta a thinlung luahtu a han thlîr hnu chuan, he hla 'Awmkhawhar Lenkawl Ka Han Thlir A' tih hi a phuah ta a ni. He hla a chàwi chhan Challiannguri hi a nulat lâiin Aizawlah kum 25 chauha upa nìin, 31 December 1934 khán a thi ta hlauh mai a ni. A chhûngte mai bâkah, Pu Vankhama pawh hian a tuar hlê tih a hla phuah aṭang hian kan hmu thei àwm e.
Awmkhawhar Lenkawl Ka Han Thlir A
Awmkhawhar lenkawl ka han thlir a,
Tlang a lang romei a zam kara'n;
Tah tĕ khian laitual a lêng ang maw,
Hmanah suihlungrualpui mi dawn ve maw?
Ka Di-biahnem, aw Lenghermawi,
Nang ang rênga suihlung min len ka tawng ngai lo;
Kar mah hla se, ka ngai zual che,
Ka ngai che; aw, ka ngai ber che.
Kum sul mah hleite'n a dang leh ṭhin,
Ṭuangṭuah par zamuala liam tawh hnu
Hian, min dawn ve hian ka ring lo ve,
Leng khaw hmun, lengher i run kai hnehin.
Sul ang min tum lo, ka hai lo che,
Mahse aw! Ngaihzual, i zun zam hian;
Zamanhmawng thing ang min phuar vel e,
Fam hma loh chuan nang ngaih ka bang dawn lo.
Eng tika'n nang ngaih a bang ang maw?
Aw! A zual, zantiang, chhun, ni tinin;
Lem ang der thiam, min ti riang ngei a,
Mahriak suihlunglen tuara min siam le.
Chawnban hrui ang vawn ka ngam nem maw,
Phai tlang romei chhum a zing kara'n;
Phu loh ngaih di zun ka her zo lo,
Tlai ni tla-in lenkawl a liam thei lo.
Aw le, duh tâwk ang aw. Rem chan hunah, a hla bih chianna neih kan tum a ni ang chu.
Lehkhabu Ràwn - Mihrâng Leh Sahrâng, A.Thanglura
A va han ngaihnawm tak em!!
Kan love songs nei chhun te hi hetiang story behind te hi ziah tel zel thei nihsela chuan a hlut lehzual bik hi ka ring tlat a ni,,
Pi Vanlalruati pa Pu vankhama phuah chhan te han hriat phei hi chuan ngaihthlak ava nuam zual em ve oo..
Thiam tak a ni..
A va han thiam vawng vawng tak... A chhan pawh hriat lohin suangtuahna ram ah chen veng veng a awl..
Hetiang hla an han phuah thei mai hi a pui ka ti fo.
He hla hi chu ka van duh vawng vawng takkk
I tluk hi e, khawvel ah an awm tawh dawn lo....i thiam a ni tawp
Ka thiam vek. Ka sa ning thei lo.
ka va ngaithlA nawn zing ta em he hla zet hi chu
A va sa nalh tak em....a thu zawng zawng nen ...
Zai thiam, lung tileng , nang ber hi lung tilengtu awng i lo ni e
Lung a ti leng mang e.
He hla hi chu a nalh mange.
Mizo hmeichhe zinga zaithiam lawtlak,,,
Thiam raih raih ṭhin e
Zai thiam zz a ka duh ber
A nalh thlâwt
Ka idol ❤
Zanlai lunglen hnemtu atan ngaithla teh ang.. 16.5.23
Àva han thiam tak em, he nu hi chu a chuai theilo anie
Thiam lutuk.
2023
A thluk hi copy lo se chuan a nalh zual ang male
A thluk original chu min lo hrilh
@@SaMMy-iz2lj a thluk original chu Hawaiian hla hlui “Aloha'Oe” a ni e.
Copy lo ta se engtin nge a nalh zawk theih ang?