ลายปู่ปะหลาน-น้องทอป ทับถนน(ค่ายอ.ทองต้น ทับถนน)
ฝัง
- เผยแพร่เมื่อ 28 ก.พ. 2023
- ตำนานทุ่งกุลาร้องไห้.. สู่ลายพิณปู๋ป๋าหลาน ตอนที่ 3.. .
ด้วยวันที่ 25 กุมภาพันธ์.. นี้ ได้มีโอกาสไปร่วมงาน ดนตรี กวี ศิลป์ ครั้งที่ 1 ของห้องสมุดชีวิต บ้านป่าดวน ต.คูเมือง อ.เมืองสรวง ร้อยเอ็ด
ได้เล่าตำนานปู่ป๋าหลาน สู่ลายพิณอีสาน ...
โดยมีนายศุภกิตติ์ ป้องคำ จากโรงเรียนดงสว่างวิทยา หรือทองท็อป ทับถนน ศิษย์อาจารย์ทองใส ทับถนน สังกัดค่ายบ้านป่าของ อ.ทองต้น ทับถนน มาร่วมเล่นพิณประกอบการเสวนาเล่าเรื่องราว.. สร้างความบันเทิงผสานการเล่าเรื่อง ที่ม่วนซื้น..
ขอบใจ อ.จ้อ นินจา กัลยาณมิตรที่ให้คำแนะนำให้นำเรื่องท้องถิ่นไปเสวนา
ขอขอบคุณ อ.ทองใส ทับถนน และอ.ทองต้น ทับถนน ที่อนุเคราะห์ให้น้องท็อป ไปร่วมงาน.. แสดงพิณ
ตอนที่ 3. ปู่ป๋าหลาน.. ตำนานโศกนาฏกรรมชีวิตของบรรพชน ..ทุ่งกุลาร้องไห้.. สู่ลายพิณอีสาน..
ทุ่งกุลาร้องไห้.. นอกจากเรื่องราวชาวกุลาที่ทรหด เดินทางผ่านทุ่งกุลา แล้วร่ำไห้ ด้วยความทุรกันดาร ของพื้นที่กว้างใหญ่ ก็ยังมีตำนานเรื่องปู่ป๋าหลาน.. หรือปู่ทิ้งหลาน. ตำนานเดิมมีเรื่องย่อๆ ดังนี้
ปู่กับหลาน ได้พากันเดินข้ามทุ่งกุลา แลเห็นหมู่บ้านอยู่ปลายทุ่งลิบๆ พากันเดินจนเมื่อย ก็ยังเห็นหมู่บ้านอยู่ลิบๆ เช่นเดิม เดิน.. เดินไปไม่พ้นทุ่งกว้างนี้สักที แดดเปรี้ยง ปานหัวแตก บ่มีร่มไม้ใหญ่เลย มีแต่พุ่มไม้เตี้ย ดินแห้ง ผงทรายร้อนระอุอ้าว ระหว่างทางหาน้ำกินก็ไม่มี
ทั้งปู่ทั้งหลาน อดทนเดิน.. หลานนั้นเดินไปร้องไห้ไป จนหมดแรง หลับไป ปู่เอาผ้าขาวม้าห่อหลานไว้ เมื่อเจอพุ่มไม้พอเป็นร่มหน่อยๆ ปู่ก็วางหลานไว้ร่มพุ่มไม้พอได้เงาบังแดดให้หลานน้อย
ปู่อดทน เดินต่อไปยังหมู่บ้านข้างหน้า ซึ่งหมู่บ้านนั้นเดี๋ยวนี้ชื่อบ้านปะหลาน อำเภอพยัคฆภูมิ จังหวัดมหาสารคาม เดินโซซัดโซเซจนถึงหมู่บ้าน ขอน้ำชาวบ้านกิน ปู่ได้กินน้ำ พอมีกำลัง เอาน้ำใส่กระบอกบั้งไผ่ รีบเดินทางจะเอาน้ำไปให้หลานน้อยได้กิน
ส่วนหลานนั้น พอตื่นขึ้นมาไม่พบปู่ ก็ร้องไห้ .. ด้วยความกลัว ตกใจ ตามประสาของเด็กน้อย .ไห้ไปจ่มไป.. "โอ้ย.. อิพ่อใหญ่ .. พ่อใหญ่ไปไหน.. ทำไม มา ทิ้งข้อย น้อ ฮือ ฮือ.. " ?
หลานออกเดินเลาะ ออกไปเพื่อจะตามหาปู่ ว่าปู่อยู่ไหน.. จ่มไป บ่นไป ว่า.. ปู่ป๋าหลาน ปู่ทิ้งหลาน ทอดทิ้งตนเองไปแล้ว ด้วยความน้อยเนื้อต่ำใจว่าปู่ ไม่รัก ไม่สนใจ ไม่สงสาร ป๋าทิ้ง ให้หลานน้อยอยู่ผู้เดียว.. (ทุกวันนี้มีเป็นกลอนลำ) หลานก็ได้หมดแรงสิ้นใจ
ปู่เอง รีบกลับไปหาหลานคร่ำครวญห่วงหาหลาน มาถึงพุ่มไม้ที่ได้วางหลานเอาไว้ ก็ไม่เจอหลาน. ปู่จึงออกค้นหาหลานไปทั่วบริเวณนั้น จนเจอหลานนอนตายอยู่กลางแดดเปรี้ยงของท้องท่งกุลา ปู่ใจจะขาด น้ำตาไหล หลานมาตายอย่างทรมาน ปู่โทษเจ้าของเองว่า ทำไมกูมาทิ้งหลาน ป๋าหลานน้อยไว้..
.. ปู่ค่อย ๆ อุ้มศพหลานขึ้น พากลับไปหมู่บ้าน ด้วยความเศร้าเสียใจ ดั่งใจสิขาด..
ปู่ป๋าหลาน เดิมเป็นลายพิณโบราณ: ลุ่นตุ๋ย .. ที่พัฒนามาเป็นลายพิณของครูทองใส ทับถนน .. เป็นลายพิณที่ครูทองใส ใช้เล่นแข่งขัน กับ 70 ยอดมือพิณอีสาน จนสร้างความประทับใจ ชนะใจอาจารย์นพดล ดวงพร ได้เป็นมือพิณคู่กาย มือพิณเพชรพิณทอง..
จากงานวิจัยที่มาจากการศึกษา และการสัมภาษณ์ครูทองใส ทับถนนผู้แต่งลายพิณ"ปู่ป๋าหลาน.. พบว่าลายพิณปู่ป๋าหลานของครูทองใส จะประกอบเป็น 4 ท่อน ดังนี้
ท่อนเกริ่นนำ หรือบทนำ (Introduction) เป็นท่อนนำเสนอ เพื่อบรรยายและสะท้อนสภาพทางสังคมที่แร้นแค้นในภาคอีสาน โดยใช้พื้นที่บริเวณทุ่งกุลา.. ระหว่างอำเภอท่าตูม จังหวัดสุรินทร์ - บ้านปะหลานอำเภอพยัคฆภูมิพิสัย จังหวัดมหาสารคาม เป็นพื้นที่ในการสื่อเรื่องราวแผ่นดินแห้ง ร้อนระอุไอแดด ความกันดาร แร้นแค้น
ครูทองใส.. กล่าวว่า ท่านได้นำลายพิณโบราณ ที่ครูทองใสเรียกว่าลายลุ่นตุ๋ย จากความทรงจำในวัยเด็กที่เป็นลายดนตรีในหนังบักตื้อ"หนังปราโมทัยอิสาน" ตอนพระรามเดินดง.. ให้กลายมาเป็นการเล่นปู่กับหลานเดินท่ง(ทุ่ง) ทุ่งกุลา..
ท่อนเดิน หรือท่อนหลัก (Main Theme)เพื่อบรรยายถึงภาวะจิตใจภายในของปู่และหลานที่ทุกข์ยาก ในการเดินทางผ่านทุ่งกุลา.. ท่ามกลางแดด ร้อนเปรี้ยง.. ความกระหายโหย ความพะวักพะวงต่อเส้นทางไกล แสนทุรกันดาร กว้างใหญ่ เป็นท่อนสำหรับการแสดงทักษะพิณขั้นสูง ลักษณะดนตรีมีความซับซ้อนผสมกับการดำเนินจังหวะที่กระชับ ท่อนหลักหรือท่อนเดิน
ลายนี้ มาจากการที่ครูทองใสได้ยินเสียงรถไฟวิ่ง สภาพต่างๆ ที่เป็นความสับสนผู้คนบนรถไฟ ที่มีทั้งเสียงเครื่องจักร์ เสียงล้อกระทบราง ผู้คนขึ้นลง ไปมา คนขายคนซื้อสิ่งของ ปิ้งไก่ อาหาร .. แล้วมาประดิษฐเป็นลายพิณ จึงเป็นลายพิณที่เร็วทักษะพิณชั้นสูง
สื่อถึงการเดินทาง ด้วยใจว้าวุ่น กระวนกระวายใจกับการอยู่รอด ความรู้สึกร้อน หิว กระหาย
ท่อนบทจ่ม หรือท่อนด้น (Adlib) เป็นท่อนสะท้อนตอนหลานจ่มให้ปู่ ด้วยความน้อยเนื้อต่ำใจว่าปู่ บ่ฮัก บ่หัวซา บ่อิโตนสงสาร ปู่ป๋าทิ้งหลาน อยู่ลำพัง. .และการจ่ม บ่นของปู่เมื่อไม่พบหลาน จ่ม บ่นช่วงออกตามหาหลาน. ท่อนนี้เป็นการแสดงทักษะการด้นทำนองพิณ เพื่อให้มือพิณได้แสดงลีลาการร้อยเรียงทำนองจากภูมิปัญญา ดนตรีที่มีลักษณะเป็นการพรรณาด้วยการพัฒนาจากทำนองลำ ลำฮำฮอนหาสาว หาบ่าว และลำล่องพระธาตุพนม..
ท่อนจบ หรือท่อนลา (Outro) เป็นท่อนที่แสดงถึงอาการดีใจ สมหวัง .. ด้วยครูทองใส.. ไม่จบเหมือนตำนานเรื่องเล่าเดิมที่หลานเสียชีวิต เป็นโศกนาฏกรรม ..แต่ครูทองใส ..จบลงด้วยความสุข.. ปู่กลับมาทุ่งกุลาพร้อมชาวบ้าน ครั้นไม่พบหลาน .. ปู่และชาวบ้านก็ช่วยกันออกตามหาหลานจนพบตัวหลานที่หายไป ช่วยเหลือหลานได้
ประกอบกับปัจจุบันทุ่งกุลา ได้มีการพัฒนาระบบชลประทาน การเกษตรปลูกข้าวหอมมะลิ มีความอุดม.. จึงอยากสะท้อนเป็นอารมณ์ของความสุข ความยินดี ดีใจ ครูทองใส จึงใช้ทำนองเต้ยเพื่อสื่อถึงอาการและความรู้สึกดังกล่าว เต้ยที่นำมาใช้มีจำนวน 3 ทำนอง
![[Watch Party] RoV APL 2024 Bacon VS TDT ( AlmonP Wanoiz )](http://i.ytimg.com/vi/LvZvKzu3VSk/mqdefault.jpg)
น้องเล่นอย่างตั้งใจมากครับ ฝีมืไม่ธรรมดา ฝึกฝนทุกวันนะครับ
ผุนี้เพิ่นไปแข่งชนะมาครับ เเจ๋วขนาด
สุดยอดครับ
ขอบคุณแทนน้องๆครับผม
ขอบคุณที่เมตตาน้องครับผม
ค่าย อ.ทองต้น...เป็น ค่ายทหาร ติ ครับ...
ขอบคุณที่เมตตาน้องครับผม. ค่าเฮ้ดพิณครับผม
สุดยอดอีกคนครับมวยค่ายใหญ่..👍👍
ขอบคุณที่เมตตาน้องครับผม