Көрдөөх кэпсээн

Будищев Фёдор Николаевич, кэриэhигэр анаан кердеех кэпсээннэриттэн эhиэхэ билиhиннэрэбит. Кыргыттарын аатыттан улахан кыыhа, Будищева Наталья Фёдоровна, ыыттым. "Арай биирдэ, саас, доҕотторбунаан Самсонов Володяны уонна Егоров Толяны кытта, "Беларусь" тыраахтарбытынан мас мастаан төннөн истибит.Саас буолан,хаар ууллан,суол чалбах,бадараан,уу-хаар бөҕө.Арай көрбүппүт, суол колеятыгар андаатыра устан ньолбойо сылдьар.Тахсан сүүрэр, хорос гына олоро түһэр,араас бары буолар.
Аны туран, Толялаах, Володям андаатараны уруккуттан сииллэрин билэр буоламмын хаадьыланыах санаам киирдэ: "Тыый, уолаттаар,андаатыра сылдьар дии, минньинэс эт, күндү түүлээх илэ бэйэтинэн сүүрэ сылдьар,өлөрбөккүн да?"- диэн Володяҕа туһаайан ыйытабын. Киһим өс киирбэх:" Монтировката аҕала охсуҥ!"-диэн тиэтэтии буолла. Бастаан тыраахтарбытынан тэбистэрэ сатаан көр-дьаҕыл ,тиритии-хорутуу бөҕө буоллубут ,андаатырабыт син биир туох да буолбат,устан ньолбойон тахсан иһэр,тахсан иһэр. Салгыы киһибитигэр монтировкатын туттаран баран,хаһан өлөрөрүн кэтэһэн олоор да олор.Володябыт монтировкатын быраҕар, онтон андаатырата сүүрдэҕинэ куотар, ити курдук төттөрү-таары сүүрэн ырааттар ыраатан хаалла. Санаабытыгар күөс быстыҥа кэтэстибит быһыылаах. Ыксаан,көмөлөһөргө сананныбыт.Тыраахтарбыттынан ыстанан түспүппүт, сис тыа хаара бэрбээкэйбитинэн буола түстэ.Мас көрдөөтүбүт булбатыбыт, чугас эргэ бүтэй баарыттан ол сиэрдийэтин ылан тоһута сатаатым да сатаан тоһуппакка 4 миэтирэ уһуннаах тоһоҕо маһы тутан баран,испэр, "манан баҕас таах дөйүтэбин "-диэн эрэх-турах сананан,уп- улахан маһы санныбар сүгэн,100-чэкэ миэтирэ ыраах сылдьар атаспытыгар,Володяҕа аттанныбыт.
Көрбүппүт,Володябыт төттөрү-таары сүүрэкэлиир. "Тыый доҕор, туох ааттаах баарыыҥҥыттан өлөрбөккө сылдьаҕын?!-диэн киһибитигэр кыайардыы хотордуу тиийэн кэллибит. "Киһиэхэ ыстаныах курдук,мордьооттуур,кыайар буоллаххытына, бэйэҕит өлөрүҥ ээ!" диэтэ, саллыбыт,сылайбыт көрүҥнээх. Төттөрү -таары күөйэ-хаайа сылдьан баран,үһүөн биир сүбэнэн, биир кэккэнэн, эмискэ "Урааа!!!хаһыытаабытынан андаатырабыт диэки и
маҕайан баран тэбис-тэҥҥэ сүүрдүбүөт. Ол иһэн көрбүтүм,арай дьонум хаалан хаалбыттар,соҕотоҕун сүүрэн иһэр эбиппин. Ээ,чэ, буоллун дии санаатым:"Ураааа!!!- диэн хаһыытыы хаһыытыы инним хоту туох баар муҥ кыраайбынан сүүрэн истим. Оннук сүүрэн истэхпинэ, андаатырам эмискэ хорос гына олоро биэрдэ,мин буоллаҕына сиэрдийэбинэн охсоору гыммытым чугаһаан хаалбыппын. "Һуук!"-диэн баран, маспынан охсоору үөһээ көтөхпүтүм,маһым ыарахан ыйааһынын кытта көхсүм иэнинэн тиэрэ таралыйа түстүм. Көрбүтүм,андаатырам тииһин килэппитинэн бу сүүрэн иһэр эбит. Тиэрэ түһэн сытыам дуо,"Бу иэдээни,сиир буолла!"-диэтим да, түөрт атах буолан тоҥуу хаарынан андаатырабыттан куотар аакка бардым. Андаатырам буоллаҕына ситэ баттаан ылан көхсүбэр хатааста түстэ,мин кутталбыттан хаһыы бөҕө,уолаттарым соһуйан хаалан көрөн баран тураллар. Мин дьэ,туох баарбынан хаһыытыы-хаһыытыы тэбиэлэнии,үҥкүрүйүү бөҕө, "дьэ,билигин хабарҕабын хайа тутар" диэн дэлби ыксаатым,куттанным. Хата, андаатырам көхсүбүттэн мүччү түһэн абыраата. Ойон турдум,уонна куотан иһэр андаатыраны хаарынан тамныы-тамныы,маспын ылан эккирэттим,андаатырам эмискэ хорос гына олоро биэриитигэр кыҥаан-кыҥаан баран саайдыам, били эт эрэ,күндү түү эрэ адьас ибили,хампаччы саайан кэбиспиппин..."