แขกขาว เถา

สถาบันวิจัยภาษาและวัฒนธรรมเอเชีย มหาวิทยาลัยมหิดล ในโครงการการจัดการความรู้ของนักศึกษาฝึกประสบการณ์วิชาชีพ ปีการศึกษา2563 จากคณะศิลปนาฏดุริยางค์ สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ จัดรายการสืบสานงานบันทึกเสียงของครูประสิทธิ์ ถาวร ร่วมกับศูนย์ข้อมูลวัฒนธรรมดนตรี ( ประสิทธิ์ ถาวร ) ดำเนินรายการโดย นายเลอศักดิ์ เอี่ยมจินดา สำหรับผลงานการบันทึกเสียงเพลงไทยเทปนี้เป็นการบรรเลงวงมโหรี
เพลงแขกขาว เถา โดยวิทยาลัยนาฏศิลป (ในอดีตสังกัดกรมศิลปากร) บทร้องจากบทละครเรื่องอิเหนา พระราชนิพนธ์ในรัชกาลที่ 2
ควบคุมวงโดย ครูท้วม ประสิทธิกุล และครูประสิทธิ์ ถาวร
ขับร้องโดย ครูอัมพร (แดงวิจิตร) โสวัตร
ราวปีพุทธศักราช 2464 หลวงประดิษฐไพเราะ (ศร ศิลปบรรเลง) ได้แต่งเพลงแขกขาว 2 ชั้น ให้ปี่พาทย์วงสวนกุหลาบของสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าฯกรมหลวงนครราชสีมา ใช้ร้องและบรรเลงแทรกในตับนางลอย (แทนเพลงจีนขิมเล็ก) ต่อมาในช่วงประมาณปีพุทธศักราช 2473 จึงแต่งทำนอง 3 ชั้น และชั้นเดียวขึ้นสำหรับขับร้องและบรรเลงเป็นเพลงเถา เป็นเพลงที่มีความหมายถึงดวงจิตที่ครุ่นคำนึงในความรัก
บทร้องเพลงแขกขาว จากบทละครเรื่อง อิเหนา พระราชนิพนธ์ในรัชกาลที่ 2
3 ชั้น
ทอดองค์ ลงบนที่ บรรจถรณ์ จะเปลื้องเครื่อง อาภรณ์ ก็หาไม่
ให้ระทวย รันทด สลดใจ แต่ตริตรึก นึกใน ไปมา
2 ชั้น
โอ้ว่า โฉมเฉลา เยาวลักษณ์ เสียดายศักดิ์ องค์อสัญแดหวา
จะระคน ปนศักดิ์ จรกา อนิจจา พี่จะทำ ประการใด
ชั้นเดียว
จะคิด ไฉนดี นะอกเอ๋ย จะได้เชย ชมชิด พิสมัย
พระเร่ง ร้อนร่าน ทยานใจ ดังเพลิงกาฬ ผลาญไหม้ ทั้งกายา
( ที่มา : หนังสือฟังและเข้าใจเพลงไทยของครูมนตรี ตราโมท และครูวิเชียร กุลตัณฑ์ )