1. Ekzonlar (Exons) • Anlamı: Ekzonlar, protein kodlayan DNA sekanslarıdır. Bir genin mRNA'ya çevrilen ve sonunda protein sentezinde kullanılan bölümleridir. • İşlevi: Protein sentezinde doğrudan rol oynarlar. Bir genin fonksiyonel protein üretmesini sağlarlar. • Genomdaki Kapladığı Yer: İnsan genomunun yaklaşık %1-2'sini oluşturur. 2. İntronlar (Introns) • Anlamı: İntronlar, genlerin kodlamayan bölgeleridir. Transkripsiyon sırasında mRNA öncüsü içine transkribe edilirler, ancak mRNA olgunlaştığında çıkarılırlar. • İşlevi: İntronlar genellikle gen ekspresyonunun düzenlenmesinde ve alternatif splaysingde rol oynar, böylece aynı genin birden fazla protein üretebilmesini sağlar. • Genomdaki Kapladığı Yer: İnsan genomunun yaklaşık %24'ünü oluşturur. 3. Kısa Dağınık Nükleer Elementler (SINEs) • Anlamı: SINE'ler, genoma dağılmış kısa DNA tekrarlarıdır. Yaklaşık 100-300 baz çifti uzunluğundadır. • İşlevi: SINE'lerin büyük çoğunluğu Alu elementleridir. Retrotranspozisyon yoluyla genom içinde hareket edebilirler ve gen ekspresyonunu etkileyebilirler. • Genomdaki Kapladığı Yer: İnsan genomunun yaklaşık %13'ünü oluşturur. 4. Uzun Dağınık Nükleer Elementler (LINEs) • Anlamı: LINE'ler, genoma dağılmış uzun DNA tekrarlarıdır. 6.000 baz çiftine kadar uzunlukta olabilirler. • İşlevi: Retrotranspozisyon yoluyla genom içinde hareket edebilirler. RNA'ya transkribe edilirler ve sonra DNA'ya ters transkribe edilerek genomun farklı bölgelerine yerleşirler. • Genomdaki Kapladığı Yer: İnsan genomunun yaklaşık %21'ini oluşturur. 5. Retrotranspozonlar (Retrotransposons) • Anlamı: Retrotranspozonlar, RNA aracılığıyla genom içinde kopyalanan ve yer değiştiren genetik elementlerdir. • İşlevi: Kendilerini kopyalayarak genomun farklı bölgelerine yerleşirler. Bu süreç genetik çeşitliliğe katkıda bulunabilir, ancak genellikle mutasyonlara ve gen bozulmalarına da yol açabilir. • Genomdaki Kapladığı Yer: LINE ve SINE'ler retrotranspozon türleridir. Toplamda, retrotranspozonlar insan genomunun önemli bir kısmını oluşturur. 6. DNA Transpozonları (Transposons) • Anlamı: DNA transpozonları, DNA aracılığıyla yer değiştiren mobil genetik elementlerdir. "Kes-yapıştır" mekanizmasıyla çalışırlar. • İşlevi: Kendilerini genomun bir bölgesinden kesip başka bir bölgesine yapıştırarak hareket ederler. Bu hareketlilik genetik çeşitliliğe katkıda bulunabilir. • Genomdaki Kapladığı Yer: İnsan genomunun yaklaşık %3'ünü oluşturur. 7. Kodlamayan DNA • Anlamı: Kodlamayan DNA, protein kodlamayan ancak gen düzenlenmesi ve diğer işlevlerde rol oynayan DNA sekanslarıdır. • İşlevi: Gen ifadesini düzenler, kromatin yapısını ve genom stabilitesini korur. • Genomdaki Kapladığı Yer: İnsan genomunun yaklaşık %98'i kodlamayan DNA'dır. Bu, tekrar eden sekanslar, düzenleyici elementler ve diğer fonksiyonel RNA'ları içerir.
Hocam merhaba, RNA dünyasından yaşam adlı kitabı okurken şempanze ve insan genomu arasındaki %1lik fark konusuyla alakalı birkaç paragrafa denk geldim. Orada aslında genomlarımızın sandığımız kadar benzer olmadığını hatta farkın %6lara çıktığından bahsetmişti. Bu konuyla alakalı bilginiz varsa ve beni bilgilendirirseniz çok sevinirim. Teşekkür ederim
sanırım o sayının artması gen ifadesi ile ilgili. Birbiri ile aynı genoma sahip hücreler arasında da gen ifadesi ve epigenetik yüzünden daha büyük farklar oluşabiliyor.
1. Ekzonlar (Exons)
• Anlamı: Ekzonlar, protein kodlayan DNA sekanslarıdır. Bir genin mRNA'ya çevrilen ve sonunda protein sentezinde kullanılan bölümleridir.
• İşlevi: Protein sentezinde doğrudan rol oynarlar. Bir genin fonksiyonel protein üretmesini sağlarlar.
• Genomdaki Kapladığı Yer: İnsan genomunun yaklaşık %1-2'sini oluşturur.
2. İntronlar (Introns)
• Anlamı: İntronlar, genlerin kodlamayan bölgeleridir. Transkripsiyon sırasında mRNA öncüsü içine transkribe edilirler, ancak mRNA olgunlaştığında çıkarılırlar.
• İşlevi: İntronlar genellikle gen ekspresyonunun düzenlenmesinde ve alternatif splaysingde rol oynar, böylece aynı genin birden fazla protein üretebilmesini sağlar.
• Genomdaki Kapladığı Yer: İnsan genomunun yaklaşık %24'ünü oluşturur.
3. Kısa Dağınık Nükleer Elementler (SINEs)
• Anlamı: SINE'ler, genoma dağılmış kısa DNA tekrarlarıdır. Yaklaşık 100-300 baz çifti uzunluğundadır.
• İşlevi: SINE'lerin büyük çoğunluğu Alu elementleridir. Retrotranspozisyon yoluyla genom içinde hareket edebilirler ve gen ekspresyonunu etkileyebilirler.
• Genomdaki Kapladığı Yer: İnsan genomunun yaklaşık %13'ünü oluşturur.
4. Uzun Dağınık Nükleer Elementler (LINEs)
• Anlamı: LINE'ler, genoma dağılmış uzun DNA tekrarlarıdır. 6.000 baz çiftine kadar uzunlukta olabilirler.
• İşlevi: Retrotranspozisyon yoluyla genom içinde hareket edebilirler. RNA'ya transkribe edilirler ve sonra DNA'ya ters transkribe edilerek genomun farklı bölgelerine yerleşirler.
• Genomdaki Kapladığı Yer: İnsan genomunun yaklaşık %21'ini oluşturur.
5. Retrotranspozonlar (Retrotransposons)
• Anlamı: Retrotranspozonlar, RNA aracılığıyla genom içinde kopyalanan ve yer değiştiren genetik elementlerdir.
• İşlevi: Kendilerini kopyalayarak genomun farklı bölgelerine yerleşirler. Bu süreç genetik çeşitliliğe katkıda bulunabilir, ancak genellikle mutasyonlara ve gen bozulmalarına da yol açabilir.
• Genomdaki Kapladığı Yer: LINE ve SINE'ler retrotranspozon türleridir. Toplamda, retrotranspozonlar insan genomunun önemli bir kısmını oluşturur.
6. DNA Transpozonları (Transposons)
• Anlamı: DNA transpozonları, DNA aracılığıyla yer değiştiren mobil genetik elementlerdir. "Kes-yapıştır" mekanizmasıyla çalışırlar.
• İşlevi: Kendilerini genomun bir bölgesinden kesip başka bir bölgesine yapıştırarak hareket ederler. Bu hareketlilik genetik çeşitliliğe katkıda bulunabilir.
• Genomdaki Kapladığı Yer: İnsan genomunun yaklaşık %3'ünü oluşturur.
7. Kodlamayan DNA
• Anlamı: Kodlamayan DNA, protein kodlamayan ancak gen düzenlenmesi ve diğer işlevlerde rol oynayan DNA sekanslarıdır.
• İşlevi: Gen ifadesini düzenler, kromatin yapısını ve genom stabilitesini korur.
• Genomdaki Kapladığı Yer: İnsan genomunun yaklaşık %98'i kodlamayan DNA'dır. Bu, tekrar eden sekanslar, düzenleyici elementler ve diğer fonksiyonel RNA'ları içerir.
teşekkürler hocam. hocam Evrimsel süreç genom organizasyonunu nasıl etkilemiştir?
Hocam merhaba, RNA dünyasından yaşam adlı kitabı okurken şempanze ve insan genomu arasındaki %1lik fark konusuyla alakalı birkaç paragrafa denk geldim. Orada aslında genomlarımızın sandığımız kadar benzer olmadığını hatta farkın %6lara çıktığından bahsetmişti. Bu konuyla alakalı bilginiz varsa ve beni bilgilendirirseniz çok sevinirim. Teşekkür ederim
sanırım o sayının artması gen ifadesi ile ilgili. Birbiri ile aynı genoma sahip hücreler arasında da gen ifadesi ve epigenetik yüzünden daha büyük farklar oluşabiliyor.
genome.cshlp.org/content/15/12/1746.full
@@AYCAERGUL ilginiz ve cevaplarınız için teşekkür ederim hocam
Retrotranspozonlar transpozonların alt sınıfında yer almıyor 🤔🤔7:40
transposonlar: 1)SINE, 2) LINE, 3) retrotransposon, 4) DNA-only transposons
demiş kitapta
www.nature.com/scitable/topicpage/transposons-the-jumping-genes-518/
hocam oynatma listesinde ders 20, 21den sonra geliyor
evet çünkü neden, çünkü ben 20 ve 21'i birlikte upload ettim. 21 feyk atıp öne geçti. Ben de silip tekrar yüklemeye üşendim :)