Moja Armenia. Moi Ormianie. Ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski

Ksiądz wardapet Tadeusz Isakowicz-Zaleski opowiada dla Ośrodka Badań nad Kulturą Ormiańską PAU o swych kontaktach z Armenią i Ormianami
Kolejny rozmówca w ramach serii spotkań pt. „Moja Armenia, moi Ormianie”, urodził się w 1956 roku w Krakowie jako Tadeusz Zaleski. Jego rodzicami byli Jan Zaleski (1926-1981), Polak, filolog z wykształcenia, oraz Teresa z domu Isakowicz (1933-2011) polska Ormianka, polonistka. Jest spokrewniony z przedostatnim arcybiskupem ormiańskokatolickim Lwowa, wybitnym kaznodzieją i filantropem Izaakiem Mikołajem Isakowiczem (jest praprawnukiem brata arcybiskupa). Bliźniacza siostra matki wstąpiła do zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Służebnic Krzyża i jako s. Miriam Isakowicz pracowała w dziełach pobożnych i charytatywnych w Polsce i na Ukrainie. W 1983 roku Tadeusz Zaleski otrzymał święcenia kapłańskie i skierowany został na studia do Papieskiego Kolegium Ormiańskiego w Rzymie. Jednak władze komunistyczne trzykrotnie odmówiły mu paszportu ze względu na współpracę z podziemną „Solidarnością”. Dopiero w roku mógł odbyć studia w Papieskim Kolegium Ormiańskim w Rzymie. Po nich został mianowany przez ówczesnego ordynariusza wiernych obrządku ormiańskiego w Polsce, kard. Józefa Glempa, duszpasterzem Ormian w archidiecezji krakowskiej. W latach 2002-2009 był duszpasterzem Ormian w Polsce Południowej, a od roku 2009 do 2017 - proboszczem ormiańskokatolickiej parafii południowej pw. św. Grzegorza Oświeciciela z siedzibą w kościele Trójcy Świętej w Gliwicach. Wtedy używał już podwójnego nazwiska: Isakowicz-Zaleski, co świadczyło o silnej identyfikacji z tradycją i kulturą Ormian polskich. Ks. Isakowicz-Zaleski to aktywny działacz środowiska ormiańskiego, popularyzator wiedzy o historii i kulturze Ormian, zwłaszcza Kościoła katolickiego obrządku ormiańskiego. Na ten temat opublikował cenne opracowania historyczne (m. in. Słownik biograficzny księży ormiańskich i pochodzenia ormiańskiego w Polsce w latach 1750-2000, oraz Arcybiskup ormiański Izaak Mikołaj Isakowicz „Złotousty”: duszpasterz, społecznik i patriota 1824-1901). Był inicjatorem zbliżenia między tzw. starą (o korzeniach nieraz kilkuwiekowych) i nową (datującą się od lat 80. XX wieku) migracjami ormiańskimi. Jest też niestrudzonym orędownikiem sprawy upamiętnienia ofiar ludobójstwa Ormian, zarówno tego szeroko znanego, które miało miejsce w 1915 roku w Imperium Osmańskim, jak też tego, które w latach okupacji niemieckiej dotknęło polskich Ormian z rąk ukraińskich nacjonalistów (pisał o tym m. in. w książce: Przemilczane ludobójstwo na Kresach). Ks. Isakowicz-Zaleski wielokrotnie brał udział w audycjach radiowych i telewizyjnych, w których przedstawiał historię narodu i Kościoła ormiańskiego oraz problemy polskich Ormian. W latach 2009-2014 pełnił funkcję przedstawiciela mniejszości ormiańskiej w Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych.