Никити - Ситония - Халкидики | Νικήτη 12.05.2024

Никѝти (на гръцки: Νικήτη) е градче в Северна Гърция, разположено на полуостров Ситония. Никити е център на община Ситония в регион Централна Македония и според преброяването от 2001 година има 2769 жители.
Никити се намира на 98 километра от Солун, разположено е на южния бряг на полуостров Халкидика, между полуостровите Касандра и Ситония. Градчето има запазена стара градска част която, както и на много други крайбрежни селища по тези места, е разположена не на самия морски бряг, а навътре в сушата, закътана между два хълма, на единия от които е разположена църквата. Новата част на града вече се намира на самия морски бряг, където са разположени рибарското и новоизграждащото се яхтено пристанище.
Никити възниква в XIV век на мястото на манастирски метох. Според местни предания първите жители идват от крайбрежните селища на юг. В местността Никитас край Елия има руини на византийска църква и остатъци от село. На 2 km южно е разположена раннохристиянската базилика „Свети Георги“ и Софрониевата базилика. На няколко километра източно са развалините на Псалидската кула.
В XVI век е построена църквата „Успение Богородично“, която служи като главен храм на селото до построяването на „Свети Никита“ в 1867 година. В северната част на селото в 1861 година е построен храмът „Преображение Господне“.
В ΧΙΧ век Никити е гръцко село в Касандренска кааза на Османската империя. Александър Синве („Les Grecs de l’Empire Ottoman. Etude Statistique et Ethnographique“) в 1878 година пише, че в Никитис (Nikitis), Касандрийска епархия, живеят 800 гърци.[4] Към 1900 година според статистиката на Васил Кънчов („Македония. Етнография и статистика“) в Никит живеят 800 жители гърци християни.[5] По данни на секретаря на Българската екзархия Димитър Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) в 1905 година в Никит (Noïkit) има 900 гърци.
В 1912 година, по време на Балканската война, в Никити влизат гръцки части и след Междусъюзническата война в 1913 година остава в Гърция.
Ελληνικά: Η Νικήτη είναι κωμόπολη και πρωτεύουσα του δήμου Σιθωνίας. Απέχει από τη Θεσσαλονίκη 101 χιλιόμετρα (χλμ.) και από την πρωτεύουσα του νομού Χαλκιδικής, Πολύγυρο, 36 χιλιόμετρα (χλμ.). Κύρια ασχολία των κατοίκων είναι ο τουρισμός, η παραγωγή ελαιολάδου και η μελισσοκομία (Η Νικήτη χαρακτηρίζεται ως το κέντρο της μελισσοκομίας στην Ελλάδα) [εκκρεμεί παραπομπή]. Στην κωμόπολη λειτουργεί ΚΕΠ και πολλές άλλες υπηρεσίες του Δήμου. Από άποψη εκπαιδευτηρίων, στη Νικήτη υπάρχει Νηπιαγωγείο , Δημοτικό Σχολείο, Γυμνάσιο και Λύκειο (ΤΕΕ, ΕΠΑΛ). Επίσης υπάρχει χειρουργός οφθαλμίατρος, ορθοπεδικός, πλησίον των ΕΛΤΑ. Επιπλέον υπάρχει παράρτημα του Mikel και τρία (3) ATM. Πολιτιστικά δραστηριοποιείται ο Πολιτιστικός σύλλογος νέων, με την επωνυμία "Ο Σίθων". Στη θέση Καστρί έχει βρεθεί προϊστορικός οικισμός.
Η ονομασία Νικήτη προέρχεται από τη γῆ τοῦ Νεακίτου, μετόχι της Μονής Ξενοφώντος ήδη από το 1300, που τοποθετείται στην περιοχή της σημερινής Ψαλίδας, λίγο πριν τη διασταύρωση προς Μαρμαρά. Στα 1089 είναι γνωστή η Μονή του Νεακίτου στο Άγιον Όρος, που συνόρευε με τη Μονή Κωνσταμονίτου. Η Μονή του Νεακίτου κάποια στιγμή πριν το 1300 παρήκμασε και μόνο το όνομά της επιβίωσε. Με τα χρόνια οι κάτοικοι της περιοχής διατήρησαν κυρίως προφορικά την ανάμνηση του ονόματος, που τελικά διαμορφώθηκε στη σημερινή του μορφή, Νικήτη.
Η επίσημη ονομασία του χωριού από την εποχή της αναγνώρισης της κοινότητας το 1918 ήταν γνωστή από τους χάρτες και τα διάφορα επίσημα έγγραφα ως κοινότητα "Νικήτα".
Η ονομασία αυτή παρέμεινε μέχρι και το 1988, όπου μετέπειτα η ονομασία άλλαξε επισήμως σε "Νικήτη" μετά από σχετικό υπόμνημα που υπέβαλε ο αρχαιολόγος Ιωακείμ Παπάγγελος προς το Συμβούλιο Τοπωνυμίων του Υπουργείου Εσωτερικών με θέμα την επίσημη ονομασία του χωριού. Η μετονομασία ενεκρίθει με το υπ' αρ. 261 Προεδρικό Διάταγμα που δημοσιεύθηκε στο υπ' αρ. 119/7-6-88 ΦΕΚ, τ. Α'. Από την η Ιανουαρίου 1999 αποτελεί την έδρα του δήμου Σιθωνίας και από την την 1η Ιανουαρίου 2011 έδρα του νέου διευρημένου Δήμου Σίθωνίας που περιλαμβάνει πλέον όλη την περιοχή της χερσονήσου της Σιθωνίας.