ไขประตูสู่อดีต "พระธาตุเชิงชุม" ในมุมของดาราศาสตร์ ความเชื่อ และศาสนา
ฝัง
- เผยแพร่เมื่อ 2 ก.ค. 2020
- ไขประตูสู่อดีต "พระธาตุเชิงชุม"
ในมุมของดาราศาสตร์ ความเชื่อ และศาสนา
---------/////---------
fb : / sansonthi.boonyothayan
Page:
www.yclsakhon.com/
---------/////---------
พระธาตุเชิงชุม
ในปัจจุบันเป็นพุทธสถานที่สำคัญของชาวสกลนคร และเป็นตราประจำจังหวัด
ประวัติความเป็นมาที่เราๆท่านๆรับทราบอย่างกว้างขวางเป็นตำนานชื่อว่า "อุรังคนินทาน" เอาเค้าเรื่องมาจากยุคขอมเรืองอำนาจ
โดยตัวเอกของเรื่องมีนามว่า "พระยาสุวรรณภิงคาร" เป็นบุตรของ "พระยาสุรอุทก"
ส่วนชื่อพระธาตุเชิงชุมก็มาจากความเชื่อตามตำนานว่าสถานที่แห่งนี้เป็นที่ประชุมประทับรอยพระบาทของพระพุทธเจ้าสี่พระองค์และกำลังรอให้องค์ที่ห้ามาประทับในอนาคต
ท่านที่สนใจรายละเอียดของตำนานก็สามารถหาอ่านได้ตามเว้ปไซด์และหนังสือแนะนำจังหวัดสกลนคร
ในทางวิชาการยอมรับว่า "ตำนาน" มีเค้าจากเรื่องจริงในอดีต นั่นคือเมืองนี้สร้างในยุคขอมเรืองอำนาจ
โดยมีสิ่งก่อสร้างและอักขระจารึกภาษาขอมเป็นหลักฐานทางโบราณคดี ความเห็นส่วนตัวของผมเชื่อว่าตำนานอุรังคนิทานถูกสร้างขึ้นในยุครัตนโกสินทร์ตอนต้น
และได้รับการปรุงแต่งเพิ่มเติมเรื่อยมาจนปัจจุบัน
อ้างถึงหนังสือ "ประวัติศาสตร์ท้องถิ่นสกลนคร" โดย ผศ.ดร.สพสันติ์ เพชรคำ เรื่องราวของพระธาตุเชิงชุมปรากฏในประวัติศาสตร์หลังยุคอาณาจักรล้านช้าง
เมืองโบราณสกลนครเกิดภาวะซบเซากรุงธนบุรีเข้ามามีอิทธิพลในดินแดนแห่งนี้และแต่งตั้งให้อุปฮาดเมืองกาฬสินธุ์พาครอบครัวไพล่พลมาตั้งบ้านเรือนขึ้นที่บริเวณบ้านธาตุเชิงชุมพร้อมทำหน้าที่เป็น "ข้าพระธาตุ"
ขณะเดียวกันก็มีการอพยพเข้ามาตั้งถิ้นฐานเป็นชุมชนย่อยในบริเวณใกล้เคียงหลายตำบล
เมื่อเข้าสู่ยุคอาณาจักรรัตนโกสินทร์มีการยกระดับชุมชนต่างๆขึ้นเป็นเมือง บ้านธาตุเชิงชุมมีผู้คนหนาแน่นพอตั้งเป็นเมืองใหญ่พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก (รัชกาลที่ 1 แห่งอาณาจักรรัตนโกสินทร์) ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้ยกบ้าน "ธาตุเชิงชุม" เป็นเมือง "สกลทวาปี" ในปี พ.ศ.2329
โดยแต่งตั้งให้อุปฮาดเมืองกาฬสินธุ์เป็น "พระธานี" เจ้าเมืองสกลทวาปีคนแรกขึ้นต่อกรุงเทพ
ครั้นล่วงมาถึง พ.ศ.2369 ในแผ่นดินของพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 เกิดสงครามระหว่างสยามกับเวียงจันทร์
กองทัพหลวงยกขึ้นมาปราบปรามแต่เจ้าเมืองสกลทวาปีและกรมการเมืองไม่ได้เตรียมกำลังป้องกันบ้านเมือง พระยาราชสุภาวดีแม่ทัพจากกรุงเทพมาตรวจราชการเห็นว่าเป็นการขัดขืนราชการศึกจึงสั่งเอาตัวพระธานีไปประหารชีวิตที่หนองทรายขาว
พร้อมให้กวาดต้อนครอบครัวราษฏรเมืองสกลทวาปีไปอยู่ที่เมืองกบินทร์บุรี เมืองประจันตคาม คงให้เหลือผู้คนเพื่อรักษาพระธาตุเชิงชุมแต่พวก "เพียศรีคอนชุม"
ตำบลธาตุธาตุเชิงชุม กับบ้านหนองเหียน บ้านจันทร์เพ็ญ บ้านอ้อมแก้ว บ้านธาตุนาเวง บ้านพาน บ้านนาดี บ้านวังยาง บ้านผ้าขาว และบ้านพรรณา รวม 10 ตำบล ให้เป็นข้าปฏิบัติพระธาตุเชิงชุม
และสั่งให้ราชวงศ์เมืองกาฬสินธุ์มาเป็นผู้รักษาเมืองสกลทวาปีในระหว่างที่ยังไม่ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าให้ผู้ใดเป็นเจ้าเมือง
ต่อมา พ.ศ.2378 อุปฮาด (คำสาย) ราขวงศ์ (คำ) ท้าวอิน เมืองมะหาใช พาบ่าวไพร่เข้ามาพึ่งพระบรมโพธิสมภาร โปรดเกล้าฯให้ราชวงศ์ (คำ) เป็น "พระยาประเทศธานี" เป็นเจ้าเมือง พร้อมกับเปลี่ยนชื่อเมืองสกลทวาปีเป็น "สกลนคร"
ในยุคนี้มีผู้คนอพยพจากฝั่งซ้ายแม่น้ำโขงจำนวนมากกระจายตั้งถิ่นฐานในแขวงเมืองสกลนคร อาทิ กลุ่มชาวผู้ไทนำโดยท้าวโฮงกลางบุตรเจ้าเมืองวัง และชาวกะโซ่ (ไทโส้) นำโดยเพี้ยเมืองสูงพาครอบครัวบ่าวไพร่เข้ามาพึ่งพระบรมโพธิสมภาร
ต่อมา พ.ศ.2387 ได้โปรดเกล้าฯให้ท้าวโฮงกลางเป็น "พระเสนานรงค์" ยกบ้านพานพร้าวเป็นเมือง "พรรณานิคม" และโปรดเกล้าฯให้เพี้ยเมืองสูงเป็น "หลวงอรัญอาสา" ยกบ้านกุดขมานเป็น "เมืองกุสุมาลย์มณฑล"
อย่างไรก็ตาม ประวัติที่แท้จริงของพระธาตุเชิงชุม (ปราสาทขอมโบราณ) ยังไม่มีการค้นคว้าละเอียดมากนัก แม่แต่ชื่อที่แท้จริงของปราสาทหลังนี้ก็ยังไม่ปรากฏในเอกสารใด จึงขอใช้ชื่อว่า "ปราสาทเชิงชุม" ไปพลางก่อน
อ่านหนังสือของกรมศิลปากรก็เพียงแต่บอกอย่างกว้างๆว่าสร้างในราวพุทธศตวรรษที่ 16 - 17 (คริตศตวรรษ ที่11 - 12) แต่ยังไม่ทราบว่าตรงกับสมัยรัชกาลใดของอาณาจักรขอม เพราะจารึกภาษาขอมที่พบในองค์พระธาตุระบุเพียงวันเดือนทางจันทรคติแต่ไม่ได้ระบุปีมหาศักราช
ปัจจุบันเท่าที่ทราบยังไม่มีนักประวัติศาสตร์หรือนักโบราณคดีท่านใดให้การค้นคว้าอย่างต่อเนื่องแบบจริงๆจังๆ ทุกครั้งที่เข้าร่วมรับฟังการบรรยายหรือเข้าร่วมการประชุมทางวิชาการด้านประวัติศาสตร์และโบราณคดี ก็มีเพียงข้อมูลเก่าๆที่อยู่ในเอกสาร เรียกง่ายๆว่า "ฉายหนังม้วนเดิม"
เฝ้ารอพระเอกขี่ม้าขาวมาเจาะข้อมูลอย่างเป็นทางการให้มีอะไรเพิ่มเติมอย่างเป็นเนื้อเป็นหนังก็ยังไม่เห็นสักที จนที่สุดเห็นทีต้องลงมือเองซะแล้วเป็นที่มาของบทความ
"ไขประตูสู่อดีตพระธาตุเชิงชุม ...... ในอีกมุมมอง"
![ช้างศึกสู้ต่อไป!! พาเปียโน ดูบอลไทยครั้งแรก ตกรอบแบบโคตรเสียดาย!! l [Nickynachat]](http://i.ytimg.com/vi/4WloIH645Lg/mqdefault.jpg)
![อาจารย์ยอด : ตำนานพระธาตุพนม (โศกนาฏกรรมองค์พระธาตุถล่ม เมื่อปี 2511) [น่ารู้]](/img/n.gif)
กราบ สาธุ สาธุ สาธุ พระเจ้าองค์แสนพระธา่ตุเชิงชุม สกลนคร
สาธุสาธุสาธุค่ะ
ท่านสรรค์สนธิ บุณโยทยาน รอบรู้ในหลากหลายสาขาความรู้ บรรยายเรื่องอะไรล้วนมีความน่าสนใจและน่าติดตาม
จริงครับเราได้ความรู้ใหม่ๆเกี่ยวกับโบราณคดีจากท่านประดับความรู้เพราะจบด้านการเกษตรมาฟังแล้วน่าติดตามครับ
👍❤️
บรรยายได้สนุก น่าติดตามครับ😊
ฟังท่านสรรค์สนธิ คุยแล้ว เพลิน กลายจะเป็นติดไปแล้ว อยากฟังท่านบ่อยๆ ครับ
ขอบคุณสำหรับความรู้ไหม่ๆคะ
เมืองสกลนคร...มีคู่หนองหานกุมภวาปี..มาตั้งแต่ยุคพุทธกาล..ตั้งแต่พระพุทธเจ้ายังพระชนต์ชีพอยู่...ลองตั่งโจทย์เยี่ยงนี้ดูและหาข้อมูลครับ
บรรยายได้ละเอียดมากครับ
ข้อมูลเเน่นมากๆครับ
ฟังอาจารย์พูดฟังได้สาระความรู้แบบเต็มๆ ไม่เบื่อเลยครับ เพลินมาก
๒๑.ชอบมากที่สุดครับ รายการนี้ทำออกมาได้ดีมากครับ ได้เห็นและรับชมพร้อมกับรับฟังวิทยากรอธิบายได้ดีมากครับ💖💖💖💖💖เป็นชาวนาดีกว่า สบายใจ👍👍👍👍👍💞💞💞💞💞
ได้รับความรู้ความเข้าประวัติของพระธาตุเชิงชุม ได้ชัดเจนยิ่งขึ้น ขอบคุณอาจารย์สรรค์มากค่ะ
ขอบคุณพี่ไตรเทพครับ ที่นำความรู้ดีๆ มาให้ได้ชมได้เข้าใจครับ
ขอบคุณค่ะ
ชอบครับ
หนึ่งคนพูดตอบเพราะมาก อีก หนึ่งคน พูดถามไม่ได้เรื่อง ครับ-ผม มันพูดยากมาก หรือไม่อยากพูด พูดไม่ให้เกียรติ ซึงกันและกัน
ตดตามอยู่ ชอบครับ
ความรู้ทั้งนั้นเลย ใครชอบประวัติศาสตร์ต้องชอบต้องสนุกกับเรื่องราว
ไปสองครั้งถูกหายรัฐสองครั้งค่ะมีโอกาสอยากไปอีกที่ไปๆกับทัวร์เขาเร่งเราไม่รู้พระธาตุอยู่ตรงไหนเข้าไปไหว้พระในวิหาร แล้วกลับออกมาเลือกหวยหนื่งใบถูกสองครั้งค่ะ
ติดตามครับผม
สาธุๆๆครับ
ดีมากครับฉากหลังน่านับถือมีฟ้าแลบ
สาธุุๆๆครับ
ขอบคุณมากคะเคยไปไหว้คะแต่ไม่รู้ว่ามีที่มาแบบไหนเลยคะ
ทรงพุ่มข้าวบิณฑ์เราครอบครอง เลยถือว่าเป็นของไทยเราเลยใส่ความเป็นไทยพุทธไว้อย่างลงตัว กราบสาธุๆๆ
พระธาตุพนมก็พบท่อโสมสูตร 5 ท่อนสมัยที่พระธาตุพนมล้ม พ.ศ.2518 แต่กรมศิลป์ต้องรีบเก็บเพราะคนไทยถูกล้างสมองแล้วว่าพระธาตุไม่ใช่ขอมสร้าง 555
นั้นเเหละครับ บางสิ่งบางอย่างเราต้องยอมรับ
พระธาตุพนมไม่ใช่ขอมสร้าง เก่ากว่าขอม ยุคทวารวดีเก่าแก่กว่าขอม
ศรีโคตรตะบูรณ์ครับ เมืองหลวงคือ นครพนม
สวัสดีท่านไตรเทพ
555พึ่งมาดูนิอ่า!!!👍ทั่นสนธิชำนาญการบรรลุธรรม(ตรัสรู้)ในด้านประวัติศาตร์ฯศิลป์ อันเก่าแก่ไม่จำเป็นจะไปสวดมนต์อะไรก็ได้⚘👍👏👏👏👏
ท่านสรรค์สนธิท่านรอบรู้ทั่วโลกครับไม่ว่าข่าวลือโลกแตกไม่แตกท่านนำทีมงานของท่านไปนอนตรวจสอบที่ประสาทภูเพ็กท่านรู้เลยแกนของโลกยังเหมือนเดิมและโลกก็ไม่แตกครับท่านเป็นชาวกรุงเทพโดยกำเนิดครับแต่ท่านย้ายมาสอนนักศึกษาและก็มาตั้งหลักอยู่สกลนครปี2528
เรายังรับอิทธิพลจากฝรั่งเศส....เรากลับไม่ยอมรับภูมิปัญญาไทย. ของไทยแท้ๆแต่เรากับยกให้เขมร..
ตากล้องส่องแต่พระ.....เดี่ยวก็หาย
อยากให้มาดูองค์พระธาตุพนมบรมเจดีย์เเห่งภาคอีสานบ้างครับ
ไปสถานที่เดียวได้เห็นศิลปะหลายยุคหลายสมัยคุ้มค่านะคะ
ขอบคุณครับที่ให้ความรู้ในชีวิตนี้จะขอไปชมสักครั้งหนึ่งให้ได้ครับ
พระธาตุเชิงชุมพระธาตุเก่าแก่ของอิสาน
สวัสดีครับfcครับ
พระธาตุกู่จานด้วนเหมือนกันทรงเดียวกัน
ขอบคุณมากๆค่ะคลิปที่ให้ความรู้ดีมากค่ะ
ดินแดนแถบอีสานเหนือโบราณสถานยุคขอมส่วนมากมีอิทธิพลของฮินดู พระธาตุพนมก็พบท่อโสมสูตรเช่นกันครับ
พม่ายังเอาศิลปะ สิ่งของ หลายๆอย่าง ของไทยเราไปเก็บไว้ในพิพิธภัณฑ์ของพม่าเลย...
ผมคนสกลแท้ๆยังไม่เคยเข้าไปชมเลยสาธุ
ต้องไปนะครับ ผมนคบ้านไกล้เรือนเคียงนครพนมก็เคยไปแต่นานละ มีโอกาสจะไปกราบสักการะอีกสักครั้ง
ท่าน..แจงแบบกลางมาก
อยากรุ้ว่าการเอาซุงทำฐานแล้วใส่น้ำเป็นยังไงผมจะหาข้อมูลได้ที่ไหนอย่างไรครับ
ตามวัดป่า คับที่มีเสา ไม้ใหญ่ จะมีท่อpvc รอบเสาไว้เติมน้ำ....