Prof. Dr. Mehmet Özdoğan ile Röportaj: Göbekli Tepe Kültür Bölgesi ve Neolitik
ฝัง
- เผยแพร่เมื่อ 28 ก.ย. 2024
- ⭐️ Şerif Yenen'in Prof. Dr. Mehmet Özdoğan ile Yaptığı Röportaj: Göbekli Tepe Kültür Bölgesi ve Neolitik
Göbekli Tepe’ye gösterilen uluslararası ilgi büyürken, Göbekli Tepe hakkında yayılan bilgiler bizleri şaşırtmaya devam ediyor.
Öte yandan, hakkında en fazla bilgi kirliliği olan yerlerden biri, Göbekli Tepe olsa gerek. Burası ile ilgili herkesin bir fikri var. Burayı herkes kendi açısından yorumluyor. Peki bu konularda bilim ne diyor?
Neolitik Dönem konusunda uluslararası üne sahip Prof. Dr. Mehmet Özdoğan, Göbekli Tepe’yi çevredeki diğer yerleşimlerle birlikte ele almak gerektiğini söylüyor.
İşte biz de, Göbekli Tepe Kültür Bölgesi ve Neolitik Dönemi Prof. Dr. Mehmet Özdoğan ile konuşuyoruz. Yanlış bilinenleri düzeltmek, kafamızdaki karışıklıkları netleştirmek istiyoruz.
Hocamıza sorularımızdan seçmeler:
⭐️ Anadolu’da yerleşik yaşam ne zaman ve nerede başladı?
⭐️ Göbekli Tepe'ye benzeyen başka yerler var mı? Bunların ortak özellikleri neler?
⭐️ Kilden yapılmış çanak çömleklerde sulu aş mı pişirildi? Önceki dönemlerde kebap mı yemişler?
⭐️ Göbekli Tepe’de sansasyon yaratacak kadar önemli neler bulundu?
⭐️ Göbekli Tepe tarım öncesi mi? Göbekli Tepe’de evcil tahıl var mı?
⭐️ Göbekli Tepe ve çevresinde Neolitik Dönemin başlangıcına ilişkin ezber nasıl bozuldu?
⭐️ Göbekli Tepe toplanma bölgesi mi, yerleşim yeri miydi?
⭐️ Göbekli Tepe’de insan kurban edilmiş mi?
⭐️ Göbekli Tepe’deki yapılar için tapınak sözcüğünü kullanacak mıyız, kullanmayacak mıyız?
⭐️ Göbekli Tepeliler bira mı içmiş?
⭐️ Göbekli Tepe yapıları aynı anda mı, birer birer mi yapılmış?
⭐️ Göbekli Tepe yapılarını kim niye gömmüş?
⭐️ Su geçirmez zeminleri nasıl yorumlamak gerekir?
⭐️ Yoğun şekilleri/motifleri bir tür hiyeroglif diye yorumlamak mümkün mü?
⭐️ Çanak-çömlek yapmayı bilmeyenlerin gelişmiş rölyef yapabiliyor olması nasıl açıklanabilir?
⭐️ Prof. Mehmet Özdoğan’ın Göbekli Tepe ile ilgili en fazla merak ettiği şey nedir?
Şerif Yenen ve turları hakkında daha fazla bilgi için lütfen www.serifyenen... adresini ziyaret edin.
⭐️ Beni sosyal medya hesaplarımdan da takip edebilirsiniz.
► Instagram: / serifyenen
► Facebook: / serifyenentravel
► Facebook: / travelinturkey
► Twitter: / serifyenen
► Linkedin: / serifyenen
Editor
Erdoğan Aktaş
Social Media Marketing
Rovshan Rasulov
Cansu Yılmaz
01:13 Anadolu’da yerleşik yaşam ne zaman başladı ?
01:45 Göbeklitepe’yi tek başına el alırsanız hiç bir anlamı yok
03:15 Göbeklitepe Kültür Bölgesi nereleri kapsamaktadır?
03:53 Göbeklitepe Kültür Bölgesi’nin parametreleri (yerleşik hayat, sosyal hiyerarşi, kamusal yapılar)
05:14 Tapınak konusu
05:33 Bu yapıların ortak özellikleri (ortak bir plan ile inşa edilmişler, hepsinde dikilitaşlar vardır ve yere gömüktürler, dikilitaşlarda niş ve payandalar vardır, duvarlarda sekiler vardır, zeminler sıvıya dayanıklı malzemedendir)
07:02 Dikilitaşların hepsi gömülmüş ve bina armağanı bırakılmıştır
08:22 Göbeklitepe Kültürü’ndeki yerleşmelerde müthiş bir yaratıcılık var
10:58 Bu yaratıcılığın koşulları
14:34 Göbeklitepe Toplumu’nda ortak Fallus Kültürü ve kadın
28:45 Göbeklitepe’de evcil tahıl yoktur
41:35 Göbeklitepe’de epey kalabalık bir nüfus yaşıyordu
42:49 Göbeklitepe, o bölgenin mevcut halkı tarafından yapıldı ve kullanıldı, dışarıdan gelen yoktu
43:05 Göbeklitepe’nin diğer yerleşimlerden (Taş Tepeler) farkı; daha çok tapınak olması ve konut alanlarının daha geniş olmasıdır
51:18 Yapılar neden gömüldü ?
Mimarlık tarihi açısından tespitler çok gerçekçi.
Teşekkürler Şerif Bey çok güzel, keyifli bir sunum ........
Sağolun Ayşe hanım, ben teşekkür ediyorum.
Mehmet hocaya sağlıklı, uzun bir ömür diliyorum. Bize daha nice yıllar anlatsın, öğretsin, biz dinleyelim, ufkumuz açılsın. Şerif bey size yürekten teşekkür ederiz. Harika sorulardı, tam da bunu soracaktım dediğim noktalarda hocanın bizi aydınlatmasını sağladınız. Yalnız şu Göbeklitepe'den nemalananlar da hocamı biraz dinlese, kazı sonuçlarını, hocanın ve kazıyı yapanların kitaplarını okusa diyorum...
Teşekkürler Ela hanım:)
yalılardan da bahseder misiniz?
Hı hı hı, o kadar çok hı hı dinledim ki konsantre olmak imkansız
36. Dakikada anlatılan konuyu tam anlamadım biraz açar mısınız? Bu bölgelerde avcı toplayıcılıktan yerleşik hayata mı geçildi yoksa böyle bir düşünce vardı da o düşünce mi yıkıldı?
Eskiden beri var olan ve kitaplarımızda da yer alan yaygın görüşe göre önce tarım başladı, ardından yerleşik hayat geldi. Oysa Göbekli Tepe'de kültüre alınmış tohum bulunmadı, yani Göbekli Tepe'yi tarım öncesi dönemde yerleşik avcı toplayıcıların kurduğu anlaşılmış oldu. Böylece eski ezber bozulmuş oldu.
Dünya çapında değerli bir arkeoloğun karşısında, profesyonel bir rehber olarak soru sormak ve sohbet etmek oldukça iyi bir donanım gerektirir. Tebrikler Şerif bey👏👏👏
Çok teşekkürler:)
Makesef sorulan sorular basşt ve kulaktan dolma bilgilerden kaynaklı sorular. Tipik rehber bilgisi. Cim derinliği yok
çok iyi bir yayın olmuş. teşekkürler.
Mehmet hocanın yaklaşımlarını mantıklı ve doğru buldum.
Keske mehmet hocanin ne dedigini anlayabilseydik.kelimeleri oyle yutuyorlki 5. Dakikada kapadim.Anlasilmiyor
Şimdiye kadar öğrendiğimiz bilgilerin bir kısmı değişti, üzerine yeni bilgiler eklendi. Çok verimli, ufuk açıcı güzel bir sohbet oldu. Teşekkürler Şerif Bey. Sayın hocamız Prof. Dr. Mehmet Özdoğan’a da saygılarımı sunuyorum. Kendisini dinlemek çok keyifliydi.
Evet öyle oldu Birsen hanım:) Teşekkürler.
Çok güzel bir sohbet olmuş ❤ klasik arkeolojisi öğrencisi olarak bayılarak dinledim bilgilendim. Her gün bilgilerimiz güncellenir değişiyor , şahit olmak paha biçilmez
çok teşekkürler:)
gene bir sürü soru cevapsız kaldı. deliklerin amacı, megalitlerin tepesindeki oyuklar, tapınağı yapanların organizasyonu, konaklama , beslenme vs. ayrıca bol yiyecek olması ve av hayvanlarının yeterli olduğu bana ikna edici gelmedi.
hocam göbeklitepenin tapınak özelliği olabilir fakat bence esas olan bir üreme merkezi olması yani bilim merkezi olmasıdır!
Sizinle nasil iletişime gecebilir muthiş bir keşif yapabilirsiniz
Sürekli hı hı demişsiniz. Hiç hoş durmuyor
Çanak çömlek yok ama sanat var, heykel var. Hiç mantıklı değil, sanat keyfi bişey insanın karnı tok sırtı pek olunca aklına gelir sanat yapmak zorunda
insanın aklı almıyor, çanak çömlek var da taştan yapılma çanak var
Yanlis dusunuyorsun. Bu durum gayet mantikli.
Sanat her daim vardir! Kimi zaman bir magara duvarina resmedilir kimi zaman da bir heykelcik veya figurinle ortaya konur.
Kilden uretilmis figurinlerin ve heykelciklerin islev olarak cok fazla bir fonksiyonu yoktur. Yani kolayca imal edilir.
Kil figurinlerin uzerinde cok fazla dusunmeye veya hesaplamaya gerek yoktur. Yaptim ama basarisiz oldu diyebilecegin bir sey degildir.
Cunku somut degil soyut ve imgesel anlamlar ve gorevler yuklenir onlara.
Canak comlek ise evvela zenaat isidir. Teknik bir konudur. Uzerinde surekli calisilip tecrubeler edinilip en uygun ve dayanikli mamul hedeflenir.
Ve tabii ki yasam seklinle, beslenme seklinle, yani ihtiyaclarinla dogrudan iliskili bir konudur.
Uretilecek mal icin uygun kil materyalinin temini, katki maddeleri, yogurma, sekilendirme, kurutma, acki/perdahlama, astarlama, pisirme, boya/bezeme vs vs... hepsi son derece mesakkatlidir. Bir o kadar da tecrube ister.
Ayrica kap-kacak ihtiyacini tas ve ahsaptan giderebiliyorsan, ve beslenmek icin menude olan muhtevaya bu kaplar yeterliyse, pismis topraktan canak comlek yapma ihtiyacini oteleyebilirsin.
Buna en guzel ornek Neolitik Catalhoyuk(Dogu) yerlesimidir.Canak comlek bilinmesine ragmen (toplam 14 yapi kati cinde) V. yapi katindan itibaren cok nadir gorulur ve kotu pisirilmis cok kalitesiz mallardir. Buna karsin ustalikla yapilmis tas ve ahsap kap-kacak urunleri ve sepetler kullandiklari tespit edilmistir.
Kalkolitik Catalhoyuk (Bati) yerlesiminde canak-comlegin giderek yayginlastigi ve gorece daha ustalasildigi anlasilir.
Cark yapimi canak comlegin Anadolu'da gorulmesi icinse M.O. 3. binin ikinci yarisi, yani ilk tunc cagini beklemek gerekir. (Alisar, Hattusa Troya, Kulluoba vb..)
Yani canak-comlek teknolojisi, figurin ve heykelciklerin uretimine gore daha agir gelismistir.
Sozun ozu, sanatsal olarak kil malzemenin kullaniminin canak-comlek yapimindan daha erken olmasi son derece normaldir.
Boyundan büyük konulara karışma gz!
Ağzınıza sağlık, çok güzeldi.
Hocanın sözünü ikide bir kesmesenşz daha güzel olacakmış.
Birinci elden spekülasyon yapmadan bilimsel yaklaşımla çalışmalarını bizimle paylaşan Mehmet Hocamıza ve bu imkanı sunduğu için Şerif bey'e teşekkürler.Yanı sıra yakın ve uzak plandan çekimler ve şematik görseller daha yoğun eşlik edebilseydi mükemmel olurdu.
Teşekkürler Cevdet bey:)
Ya bi susta hoca konuşsun
Emeğinize sağlık...
Çok çok teşekkürler...
Çok faydalı bir video olmuş. Teşekkür ederim... Hocamızın kitaplarına piyasada bulmak zor artık bu konuyu kendisine iletirmisiniz...
Teşekkürler. İletirim.
Göbekli Tepe hakkında dağınık bilgilerimi toparladığı için Mehmet hocama sonsuz teşekkürler.
Teşekkürler hocam:)
Harika oldu. İki uzmandan müthiş bilgiler öğrendik. Çok çok teşekkürler👏
Biz sorduk, hocamız açıkladı:)
Merhabalar, başarılılar dilerim.
çok iyi içerik. tebrik ederim. bu tür içeriklerin devamını merakla bekliyoruz.
Ozan bey, çok teşekkür ediyorum:)
Obsidyen taşı bulundu mu av aletleri sadece kemiklerden mi oluşuyor du.
Obsidyenden yapılmış aletler var, ama obsidyen ithal.
@@SerifYenen Çayönünde duvarlarda Hasan Dağının faal halinin tasvir olduğu fresklerden yola çıkarsak obsidyenlerden yapılan aletlerin ithal olmadığını söyleyebilir miyiz?
@@Nagilisko Teşekkürler, ithal derken başka ülkelerden getirildiğini kastetmedim, Göbekli Tepe ve çevresinde obsidyenin bulunmadığı, en yakın obsidyenin yaklaşık 200-250 km ötede olduğu biliniyor.
Çok teşekkürler. Harika bir söyleşi!🙏
Teşekkürler. Bir sonraki söyleşimiz Necmi Karul hoca ile olacak.
Çokgüzel bilgiler teşekkürler 👍
Teşekkürler:)
👏👏
Teşekkürler:)
Harika!
Teşekkürler:)
Şerif bey moderatörlüğünüzde çok güzel bir seminer oldu. Mehmet Özdoğan hocamıza değerli bilgileri bizlerle paylaştığı için de çok teşekkür ediyorum. Sizi izlemeye devam ediyoruz...Esenlikler ve iyi çalışmalar diliyorum
Tulga hocam, her zaman olduğu gibi nazik ilginizden ötürü ben de size teşekkür ederim.
.
Çok fayfalı bir sunum ,ağzınıza sağlık , çok teşekkür ederiz .