Jak żyli starożytni - rolnik w kraju Hetytów
ฝัง
- เผยแพร่เมื่อ 6 มิ.ย. 2024
- Jak żyli starożytni rolnicy, zamieszkujący Anatolię w II tysiącleciu przed naszą erą?
Ludzie na terenie wyżyny anatolijskiej żyjący w cieniu imperium Hetytów wiedli żywot rolniczo pasterski. Ci starożytni ludzie musieli dywersyfikować źródła pożywienia aby przetrwać w trudnym klimacie. Klimacie zupełnie obcym innym cywilizacjom epoki brązu.
Rozdziały:
00:00 Rys historyczny
04:49 Tiwatapara i wydumany Aduman
09:34 Państwo prawa
► Zostań patronem: patronite.pl/Skryba
► Sprezentuj mi kawę: buycoffee.to/skrybazeskryptorium
► Subskrybuj po więcej: www.youtube.com/@Skryptorium?....
►Autorzy:
Robert Euvino
- Castle Jam
- Crusader Solo
►Muzyka użyta w tym filmie jest oryginalna i wykorzystywana na podstawie licencji Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License: creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/ .
►Wykorzystane gry
Stronghold
►Główne źródła:
Cécile, M., (2011) The Kārum Period on the Plateau. S.R. Steadman; G. McMahon. The Oxford handbook of Ancient Anatolia
Sorensen, R., (2019) Rural administration in Hittite Anatolia
Gorny, R. L. (1989). Environment, Archaeology, and History in Hittite Anatolia. The Biblical Archaeologist, 52(2/3), 78-96.
Bryce, T., (2004) Life and society in the Hittite World
►Autorzy fotografii:
Sémhur Bernard Gagnon Edouard d'Erasme TeunSpaans:
creativecommons.org/licenses/...
Ponadto użyto elementów wizualnych i dźwiękowych z gry Stronghold na podstawie:
fireflyworlds.com/youtube-policy/
#Hetyci #Anatolia #starożytność
![Jak prawidłowo odejść z tego świata [według starożytnych Egipcjan]](http://i.ytimg.com/vi/_H1B_nbSY-s/mqdefault.jpg)
Ten odcinek zalecam bardziej do posłuchania ze względu na to, że nie byłem w stanie znaleźć zabytków muzealnych, które mógłbym Wam pokazac. + Dajcie znać co sądzicie o scenariuszu z Adumanem. Stworzyłem go na podstawie dostępnych danych z literatury i prawa hetyckiego, żeby zobrazować jak mógł wyglądać start 'everymana' w Anatolii ale zdaje sobie sprawę że nie każdemu takie wydumane historie mogą przypaść do gustu.
Ja jestem tego ciekawa 😊🤔
dopóki zaznaczasz że to nie są fakty na bazie dowodów, tylko twoja interpretacja skrawków informacji, to w sumie fajnie czasem posłuchać jakiegoś "expanded universe"
Ulżyło mi, bo nie byłem pewny jak zareagujecie :--)
@@Skryptorium według mnie może być więcej takich personifikacjo osób z tamtego czasu, łatwiej wyobrazić sobie życie i codzienność tamtych ludzi
Ciekawy pomysł. Fajnie się tego słuchało.
kurde jak ten kanał szybko się rozwija, nie tak dawno miałeś 900 coś subów, a teraz już 13,5 tys. Gratuluję i życzę dalszego rozwoju
Teraz już 19 tysięcy
właśnie to mnie interesuje bardziej w historii niż wony czy polityka, to znaczy życie zwykłych ludzi, a nie królów czy cesarzy.
Zgadzam się
fajnie do kawusi
Ty zasługujesz na co najmniej 200.000 tys. subskrybcji te materiały to jest ARCYDZIEŁO
Sam jestem przewodnikiem turystycznym, i powiem że wiedza jak i umiejętności opowiadania na poziomie bardzo wysokim
Pozdrawiam właśnie z Anatolii
Odkrycie tego kanału to jak odnalezienie skarbu. Dzięki za kolejny materiał ziom!
Przed pracką idealnie :D
Kawał dobrej roboty, byle tylko tak dalej
Bardzo ciekawe
Pozdrawiam.
Zastanawia mnie sprawa klimatu w omawianym okresie. Nie mógł być pewnie skrajnie odmienny, ale mimo wszystko inny niż obecnie. Materiał jak zwykle ciekawy i na wysokim poziomie, pozdrawiam.
Świetna robota, życzę jak najlepiej twojemu kanałowi. Bardzo ciekawa formuła materiału.
Fajna Muziczka na początku, jeśli byłaby przez cały odcinek byłoby super!
Oglądam każdy materiał do końca!
Świetna robota🎉
To jest muzyka z gry Stronghold (Twierdza) i rzeczywiście jest fantastyczna
Kolejny sztos, cierpliwosci, niedługo będzie boom i 100 tys subskrybcji w miesiąc :D ❤
Naprawdę interesujące materiały powstają ostatnio w skryptorium
Świetny materiał.
Dziękuję i pozdrawiam!
Widać, że robisz to z pasją. Świetna robota i oryginalne ujęcie tematu. Jestem pod wielkim wrażeniem!
Świetne, dziękuję Ci bardzo. :)
Bardzo dobry materiał. Sub jest
Najlepsze odkrycie w historii mego życia, bardzo lubię dokumenty i programy historyczne, jednak tylko twój kanał lubię najbardziej bo można w prosty sposób sobie wyobrazić problemy starożytnych
Między innymi dzięki tym wymyślonym opowieścią
Miło mi, polecam się na przyszłe odcinki :)
Świetny materiał!
To jest zajebiste. Kocham Cię
Bardzo ciekawy materiał !!! 😉👍
Bardzo ciekawy materiał. Z ciekawości, czy planujesz nakręcić więcej filmów o hetytach? Zasługują oni na większą uwagę.
Szczerze mówiąc dla mnie też są dość zagadkowi. Narazie nie mam żadnego pomysłu z wyjątkiem uwzględniania w jakichś zbiorowych opracowaniach. Masz może cos konkretnego na myśli?
Świetny kanał ! Może zrobisz film o niewolnictwie w czasach starożytnych, a może o pracy, zarobkach, cenach w starożytności. Pozdrawiam
Super!!!
Ważne jest aby pamiętać, że te rejony świata rozwijały się szybciej niż powstały piramidy w południowej Ameryce, czy nawet w Indiach, o starożytnych Chinach nie wspomnę . Klimat i położenie geograficzne sprzyjało rozwojowi = konkurencja z Egiptem czy południem Babilon np. Dziś test na DNA może nas zaskoczyć😲, iż nasi przodkowie aż z tamtych rejonów przywędrowali w zalesione tereny Europy, wraz ze zmianą klimatu i wyniszeniem gleby te rejony świata uległy = poległy ? drastycznym pogorszeniu , cedry Libanu też,,wyparowały " itp.. itd.
Zachowały sie relacje z wypraw wojennych królów Asyrii czy Babilonu .. W ich relacjach ta półpustynia dziś czy 1000 lat temu przedstawiana była jako dziewiczy las nie do przejścia pełen lwów
Nie wszyscy wiedzą, iż że zmiany klimatu wpłynęły na wędrówki ludów zakładanie odad miasta państwa i imperia, kiedyś żyzne gleby Tygrysu i Eufratu żywiły nie jedno imperium, Egipt zostal stać i dalej czerpie z delty Nilu, dalej cedry Libanu Fenicjanie wycieli w pień i dziś to tylko pustynia 🥺 a tereny dzisiejszej Turcji też ogołocone zostaly z żyznych terenów i lasów....pożary i wojny zmusiły ludzi do wędrówek na północ...ale to osobny temat?
Z opóźnieniem, ale dla zasięgu. Opowieść o hipotetycznym mieszkańcu ciekawa i nie mam problemu z oddzieleniem przypuszczeń od faktów.
Jak zwykle świetny materiał, co do fikcyjnej postsci wtdaje sie być niepotrzebna - bez niej przedstawianie wszystkich informacji szło ci równie sprawnie.
Dzięki za opinie. Raczej nie będę tego już powtarzał w następnych materiałach :)
@@Skryptorium Szkoda, bo mi się to spodobało. Fajnie działa na wyobraźnie :D
No to może jako zupełnie odrębny odcinek/seria. Mieszanie prawdy historycznej z teoretyzowaniem może wprowadzać w błąd i też nie być do końca czytelne :). Dzięki za komentarz :)
11:48 Po co uprawiać w sadzie tamaryszek? Mam dwa w ogrodzie i jestem na 100% pewny że to nie wydaje jadalnych owoców.
👍
Może opowiedziałbyś o systemie prawnym Babilonu ciekawy temat ,albo ogólnie o prawie przed czasami cesarstwa rzymskiego
Pismo hetyckie odczytał dawno temu ,czeski lingwista Bedrich Hrozny. O ile dobrze zapamiętałem.
Jak zwykle materiał na poziomie
Proponuje nagrać kiedyś o Wikingach
Tak ale nie, bo Wikingowie nic w naszą kulturę nie wnieśli, jeśli już to sztuka plądrowania ziem od Ruggi po Brytanie to zapis ich osiągnięć w historii☝
zasięgowy
Strzałeczka!
#Skryba
Prawdziwa nazwa hetytów to NEŠA=NASZA i mówili po słowiańsku
Mam pytanie, studiujesz może, lub zajmujesz się naukowo historią, czy jest to po prostu twoje zainteresowanie? Bo materiały są naprawdę na wysokim poziomie, informacje są podpięte do źródeł, czuję się jakbym słuchał tekstów stricte naukowych z nutką humoru.
z wykształcenia jestem lingwistą, kończyłem filologię węgierską. Nauki humanistyczne na studiach uczą akademickiego stylu pisania, który mi się osobiście podoba, więc takim pół-akademickim sposobem staram się prowadzić narrację. Co do źródeł to tak, preferuję naukowe, niż książki a już w żadnym razie artykuły w czasopismach (chyba że chodzi o branżówki -> np. journal of ancient near east). jeśli bazuję na źródłach najczęściej naukowych a nie popularno-naukowych to i te materiały będą trochę sztywniejsze.
@@Skryptorium Dzięki za odpowiedź. Właśnie sam jestem w trakcie studiów, ścisłych co prawda, ale bardzo podoba mi się stricte akademicka metoda przedstawiania faktów, gdzie za każdą informacją stoi źródło lub dowód (u mnie częściej są to dowody, no bo matma). Życzę dalszego rozwoju kanału, bo uważam go za bardzo wartościowy, i tak jak mówisz, używasz takiego pół-akademickiego języka, na tyle ludzkiego by było to przyjemne, ale na tyle profesjonalnego by rzetelnie przekazywać informacje. Bo niestety wielu twórców zajmujących się czy to naukami ścisłymi, czy humanistycznymi za bardzo, moim zdaniem, odpływa w zbyt kolokwialny język i skróty myślowe, często wypaczając informacje. A w sumie mam jeszcze jedno pytanie, czy planujesz kontynuować naukę na uczelni? Bo łącząc tak rzetelne podejście i przyjemny ton wypowiedzi byłby z ciebie świetny materiał na wykładowcę:) Już nie mówiąc o tym, że prace naukowe, gdyby były równie rzetelne, co twoje filmy, to byłyby wspaniałą lekturą.
Dzięki. Tembr mojego głosu jest nieco obniżony w postprodukcji, bo od samego początku chciałem aby moje filmy były 'do spania'. Co do nauczania, to doktorat z hungarystyki to przesada. Przydaje się tylko jeśli ktoś chce być tłumaczem przysięgłym. A ja do tego nie aspiruje + na mojej uczelni nie ma wolnych wakatów (nowe roczniki to po 10 studentów mają)
Pozdrawiam!
A skąd oni mieli tą miedz?
Z tym akurat nie było problemu. Miedź wydobywano na wielu stanowiskach, znaleziska potwierdzają ze miedź nie była importowana, a przedmioty tworzono z miejscowych złóż
@@Skryptorium a ja myślałem że kable skórowali ;)
z prostych kopalni, są miejsca gdzie metale można znaleźć ledwo pod ziemią np. w australii są pustynie gdzie 10-40 cm pod ziemią znajdziesz małe 1-4cm kawałki złota
Nie ma jak to chleb z piaskiem, mhhhh.
Przez chwilę myślałam że to muzyka z ghotica xD
Castlejam ze Stronghold :-)
@@Skryptorium Dzięki, leci na playlistę :)
Z wątkiem klimatu to bym się kłócił bo to co dziś jest pustynią to 3000 lat temu wcale pustynią nie musiało być
Dane o geografii i klimacie pomiędzy 2000-1000pne nie tworzylem na podstawie obecnych warunków w Anatolii a z opracowań które rekonstruowały klimat jaki tam panował.
@@Skryptorium więc zapewne wiesz że w starożytności klimat był zupełnie inny nisz dziś. Mam wielki szacunek to twojej pracy ale niektóre nieścisłości trochę kują
Hmm, źródła zawsze podrzucam w opisie. Jak masz ochotę zerknij. Jeśli chodzi o klimat w kontekście uprawy roli to wszyscy badacze sobie wtórują i podają podobne dane zarówno jesli chodzi o temp. Powietrza, opady deszczu czy ogólna charakterystykę klimatu - > suchy latem i surowy zimą. Wszystkie dane konfrontuje w dwóch niezależnych źródłach. Ale tak mogę się mylić bo sam opieram się na ludziach, którzy też się mylą. Wypunktuj proszę co jest nie tak. Staram się takie komentarze przypinać jako erraty.
@@Skryptorium 01:05 niezbyt przyjemny klimat to dziś ale kiedyś mogło być zupełnie inaczej nie mówię od razu że rosły tam bujne lasy bo to było by nie dorzeczne ale chodzi mi o to że natężenie roślinności było tam znacznie większe przez co klimat był znacznie bardziej umiarkowany. Ludzie są wygodni dziś jak i tysiące lat temu i nie osiedlają się tam gdzie panują skrajne warunki. A co do rzek bardziej umiarkowany klimat sprawiał by że opady deszczu były by znacznie częstsze przez co rzeki na spokojnie nadawały by się do transportu towaru łodziami
Masz rację. Klimat zaczął się dopiero ocieplać od połowy milenium ze szczytem wypadającym dziwnie blisko końca epoki brązu, co wiemy czym się kończyło dla wielu ludzkich osiedli. Dzięki za komentarze :)
Jako rolnik nie mogę się zgodzić, że jęczmień ma mniejsze wymagania glebowe niż pszenica. Jęczmień jest bardzo wrażliwy na niskie Ph. Na pewno dużo bardziej niż pszenica. Ale jak ludzie wtedy dawali sobie z tym rady i czy w ogóle wiedzieli o co chodzi gdy słabo rodzi to nie mam pojęcia.
Pszenica wśród ludów starożytnych zawsze uchodzila za bardziej szlachetny rodzaj zboża. Natomiast z tego co pamiętam to jęczmień jest dziś dokładnie tym samym gatunkiem co jeszcze w epoce brązu (oczywiście wzbogacony genetycznie co zapewnia wyższe plony)
Natomiast starsze odmiany pszenicy, których dziś się już prawie nie uprawia były wydaje mi się dużo bardziej podatne na choroby i wymagały bardziej niż jęczmień irygacji. Książek i artykułów poruszających ten temat trochę przeczytałem i wszyscy zgodnie przytaczali takie stanowiska. Ja tego nigdy nie kwestionowałem bo i nie mam takiej wiedzy, żeby z tym dyskutowac Trzeba by zapytać pewnie jakichś etnobotanikow.
Dzięki za komentarz.
@@Skryptorium Ja nie wątpię, że pszenica jest bardziej szlachetna wszak nawet sam tak uważam ale jęczmień też ma duże wymagania glebowe jak już wspomniałem jest wrażliwy na kwaśną ziemię. Ma też dużo płytszy system korzeniowy niż pszenica tak że jest bardziej podatny na suszę. Jeśli chodzi o choroby te oba zboża są na tyle blisko ze sobą spokrewnione, że mają wiele wspólnych patogenów i nie zaleca się ich siać po sobie. Jęczmień jednak gdy ma dobre warunki lepiej plonuje niż pszenica. Jednak z racji swojej specyfiki bardziej nadaje się jako pasza dla zwierząt niż na chleb. Co do odmian wiem tylko tyle, że prymitywne odmiany mają w kłosie tylko jeden rząd i dużo mniej tzw. "pięterek".
@@Glemigobles Hmm. Może więc wszystkie tęgie głowy piszące artykuły powtarzają jakiś utarty schemat od dziesięcioleci a nikt włącznie ze mną się nad tym nie pochylił. Jak będę pisał następnym razem materiał dotyczący tego tematu to to sprawdzę. Dzięki !
@@Skryptorium Ja też nie jestem co do tego jakąś wyrocznią. A już tym bardziej nie wiem jak sobie radzili rolnicy w tamtych czasach. Posługuję się tylko wiedzą, którą sam zdobyłem😉 Pozdrawiam😊
CZLOWIEK TO PO ATOMIE WYGLONDA JAK WYGLONDA
Spoko