भीमा कोरेगावचा इतिहास 1 जानेवारी 1818 रोजी घडलेल्या एका ऐतिहासिक लढाईशी संबंधित आहे. त्या दिवशी ब्रिटिश ईस्ट इंडिया कंपनीच्या सैन्याने, ज्यामध्ये मुख्यत्वे महार समाजाचे सैनिक होते, पेशव्यांच्या सैन्यावर विजय मिळवला. या लढाईला **भीमा कोरेगावची लढाई** असे म्हणतात.
### लढाईचे महत्त्व:
1. **सामाजिक दृष्टीकोनातून**:
- महार समाज, जो त्या काळी अस्पृश्य मानला जात असे, त्यांनी पेशव्यांच्या अत्याचारांविरोधात या लढाईत भाग घेतला.
- हा विजय महार समाजासाठी सन्मान आणि प्रतिकाराचे प्रतीक बनला.
2. **राजकीय महत्त्व**:
- पेशव्यांचे हिंदू राज्य सत्ताधारी वर्गाशी संबंधित होते, तर महार समाजाला ही सत्ता अन्यायकारक वाटत होती.
- ब्रिटिशांनी हा विजय त्यांच्या सामरिक यशासाठी साजरा केला, परंतु तो महार समाजाने सामाजिक सन्मानाचा भाग म्हणून स्वीकारला.
### आधुनिक काळातील महत्त्व:
दरवर्षी 1 जानेवारीला भीमा कोरेगाव येथील **जयस्तंभावर** लाखो लोक जमा होतात आणि या ऐतिहासिक लढाईत शहीद झालेल्या सैनिकांना अभिवादन करतात. हे ठिकाण दलित समाजाच्या आत्मसन्मानाचे प्रतीक मानले जाते.
### विवाद आणि राजकीय प्रभाव:
भीमा कोरेगावचा इतिहास आणि स्मारक विविध सामाजिक आणि राजकीय गटांसाठी प्रेरणास्थान आहे. मात्र, यामुळे वेळोवेळी तणाव आणि संघर्षही झाले आहेत, विशेषतः 2018 मध्ये या ठिकाणी मोठ्या प्रमाणावर हिंसाचार झाला होता.
**भीमा कोरेगाव** हे ऐतिहासिक स्थळ सामाजिक न्याय, प्रतिकार आणि समानतेच्या लढ्याचे प्रतीक आहे.