“GİZLİ ŞEHRİN OĞUZLARI” ŞALPAZARI BELGESELİ
Senarist, Yapımcı, Yönetmen Halil Demirci Şalpazarı belgeseliyle ilgili önemli açıklamalarda bulundu. Demirci: “Şalpazarı ilçemiz bölgede çok farklı kültürlerin günümüze yansıması olarak bilinen bir yer. Oğuz boylarının evlatları Çepniler, Türkmenler Şalpazarı’nda hala tarihin derinliklerindeki kültürlerini yaşıyorlar ve yaşatıyorlar. Anadolu coğrafyası, mevsimleri dört ayrı elbise gibi giyer üzerine.
Bazı yöreler, bütün mevsimlerin güzelliğini olabildiğince yakıştırır kendilerine, Oğuz Boylarının kök saldığı Şalpazarı gibi. Benim gibi yoldan yola, şehirden şehre, dağdan dağa yaprak misali savrulan bir gezginseniz, bünyesinde bin bir renk ve koku taşıyan bu topraklarda bir gerçeği çok iyi gözlemlersiniz.
Selçuklu Devletinin dağılmasından sonra Çepni Türkmenleri tarafından kurulan Hacıemiroğulları Beyliğinin kökeni Dânişmendlilere dayanıyor. Hacıemiroğullarının ataları Dânişmendliler, Malazgirt Savaşı’ndan (1071) sonra tarih-sahnesinde yer almışlar, Türkiye’nin kuzeyinde beylikler kurmuşlar, bölgede etkili olmak için başkentlerini Sivas’tan Niksar’a taşımışlardır.
Müslüman Çepni Türkmenleri, 1270’li yıllarda sahile inmişler, Orta Karadeniz Bölgesi’nin Türkleşmesinde büyük mücadeleler vermişler, Fatih Sultan Mehmed’in Trabzon’u fethinden seksen yıl önce Doğu Karadeniz sahillerinden ve dağlarından Batum’a kadar ulaşmışlardır.
Kaşgarlı Mahmud'un Divanü Lügati’t- Türk, Reşideddin'in Camiü’t-Tevarih adlı eserinin ikinci cildinde Târih-i Oğuzân ve Türkân adlı bölümde, Çepnilerin Üçokları oluşturan Kök Han’ın soyundan geldikleri, damgalarının, ongunlarının ve ülüşlerinin neler olduğu anlatılır. Çepniler hakkında bilgilere yer veren diğer bir önemli kaynak ise Ebulgazi Bahadır Han’ın Şecere-i Terâkime adlı eseridir. Şecere-i Terâkime de Anadolu’ya gelen ilk Oğuz topluluğunun Çepniler olduğu ve Anadolu’nun Türkleşmesinde önemli görevler üstlendikleri yazılıdır.
Anadolu’nun ve Karadeniz bölgesinin XIII. yüzyıldan sonra hızla Türkleşmesinde Çepnilerin emekleri, cesaretleri ve kahramanlıkları vardır.
Tarihi kaynaklar ve hatıralar XV. Yüzyılda Anadolu’nun tamamında Çepnilerin varlığını belgeliyor. Mehmed Âşikî’nin Trabzon’un güneyinde ve batısında bulunan dağları “Çepni Dağları” olarak isimlendirmesi, bölgede Çepnilerin nüfus yoğunluğundan dolayı olsa gerektir...
Ünlü Türk Tarihçisi Faruk Sümer, Çepni Türklerinin 16. Yüzyıllın başlarında kuzey anadoluya, Sinoptan Batuma, bölgeye egemen olduklarını yazıyor. Faruk Sümer'e göre, Çepniler Anadolu’nun fetih ve iskânında önemli roller oynamışlardır.
“Gizli Şehrin Oğuzları Şalpazarı” 2020 Yılında çekimlerine başladığımız belgeseli 2023 yılında yayına hazırladık. Şalpazarı’nda ve yörede mevsimlerle sırdaş olduk, arkadaş olduk. Dağlarda bulunan sahipsiz şehitliklerimizi görüntüledik. Sis dağının sisinde kaybolduk, bazen Alacadağ’ın yağmurunda ıslandık. Kadırga yaylasının güneşinde yandık, yorulduğumuzda yayla evlerine selam verdik ve ikram edilen ayrandan doya doya içtik. Başoba’da evlerden bir eve Ozan Bayrami ve kemençe üstadı Kadir birinciyle misafir olduk. Onlar çaldılar biz dinledik. 60 dakika süreli belgeselde ilçenin tarihini, kültürel değerlerini, yaylalarını, gelenek göreneklerini, değirmenlerini, bölgede tek olan Dorukkiriş köyü müzesini, Sisdağı’nı, mutfak kültürünü ve oğuzların köy düğünlerini öğrendik, görüntüledik ve seyrettik. Yayla göçü için aylarca bekleyip Sinlice köyünden hayvanlarıyla yaz yurduna varmak için yollara düşen köylülerle yağmurun altında ıslandık. Dağlara uzanan kıvrım kıvrım yolları birlikte yürüdük. Gece yaylacılarla ağaçların altında konakladık. Ateşler yaktık, yemekler pişirdik. Odun ateşinin kıyıcığında yayla pınarlarından aldığımız suyla çayımızı demledik.
Geniş bir kadro tarafından yayına hazırlanan “Gizli Şehrin Oğuzları Şalpazarı” belgeselinin yapımcısı Sinan DEMİRCİ bölgedeki çalışmalarımızda Trabzon valilerimizden sayın Aslan Yıldırım, sayın Hüseyin YAVUZDEMİR ve Sayın Adil YAZAR’a teşekkür ediyoruz. Valilerimiz metin ve senaryo konusunda değerli bilgilerini bizimle paylaştılar, kendilerine müteşekkiriz. Belgeselimizin çekim ve yapım aşamalarında hep yanımızda olan ve değerli katkılarını esirgemeyen Bakanımız Sayın Faruk Özak Beyefendiye şükranlarımızı sunuyoruz.