Особое внимание в ролике уделяется истории слова "кокпар" и его значению. Разбирая корни этого слова, автор погружает зрителя в исторический контекст, раскрывая его глубину и значение для кочевых народов. В результате зритель узнает не только о самом спорте, но и о культуре и традициях, которые с ним связаны.
Қозғайтын тақырып - көкпар сөзі, оның мәні мен мағынасы.
Анығын айтайық, «көкпар» сөзінің түбірі «көкбөрі» емес. Керісінше көкбөрі - көкпардан туындады деуге негіз бар.
Олай болса, көкпар сөзіндегі «ПАР» бөлшегі нені білдіреді?
Толық жауап - видеода!
Қосымша сұрақтарыңыз болса, мәдениеттанушы ғалым, этнограф, этнолог Серік Ерғалиге хабарласуға болады.
Нөмірі:
+7 705 840 44 83
Мазмұны
0:00 - Амандасу
0:07 - «Көкпар» сөзінің түбірі «көкбөрі» емес.
0:15 - Белгілі қазақ ғалымы Әлкей Марғұланның зерттеуі.
1:15 «Көкбөрі» деп қолданып жүрген Қырғыз елі.
2:02 Көкбөрі сөзін өткізбекке қанша тырысса да бұл ойынды «көкбөрі» атап кеткен қазақ жоқ. «Көкпар ойнаймыз, көкпар тартамыз», дейді.
2:25 Шыңғыс Айтматов «Қош бол, Гүлсары» кітабында «козлодрание» деп атайды. Көкбөрі сөзі ықылым заманнан бар болса, Шыңғыс Айтматов оны қолданушы еді. Манас жырында да көкбөрі сөзі кездеспейді. Қазақтың «Алпамыс» жырында «көкпар» деп анық жазылған.
3:38 Көкпар сөзінің мәнін толық ашқан ғалымдардың бірі Серік Ерғали.
4:00 «Пар» сөзінің мәні.
5:18 «Көк+пар» дегеніміз «Көктің үлесі» деген сөз. Көкпар тарту - көктің үлесіне, көктің несібесіне қол созу. Яғни, көк түріктің ұрпағы көк тәңірге қол созып, несібеге ұмтылған.
6:30 Бүкіл түрік көк бөріден тараған болсақ, сол бабамызды сойылмен соғып, терісін тартқылап ойнаймыз ба? Онда бұл бабамызға деген құрмет емес, қорлық.
7:05 Ақын Дәулеткерей Кәпұлы: «Көкпарды - көкпен пара-пар, көкпен терезесі тең, биікпен таласқан деп те ұғуға болады», - дейді. Яғни, көкпаршылар желдей ескен тұлпарымен бірге өздері де көкке жеткендей болып қасиеті артқандар.
7:35 Көк тәңіріне қол созып несібеге ұмтылды дегенді қабылдағанымызбен, көк түріктің өз бабасы көкбөріні жұлмалап ойнады дегенге келісу қиын. Түз тағысын жабылып жүріп ұрып алды, содан ойын пайда болды деген аңыз ұлы дала ұланына жараспайды. Сондықтан, көкпарды көкпар деуіміз керек.