Najupečatljiviji manastir moravskog stila | Manastir Kalenić | ISTRAŽI SRBIJU!
Jedan je od najlepših manastira moravskog stila dobio svoje ime o dugačkoj Kalenićkoj reci. Kalenićka reka protiče južnom stranom brdovitog Levača i uliva se u Veliku Moravu, a manastir Kalenić nalazi se blizu Trstenika na kraju lokalnog puta preko Velike Drenove i Oparića i udaljen 45 km od Vrnjačke banje.
Smešten je usred šumadijskih brda. Ovo zdanje izgradili su između 1413. i 1417. godine visoki dvorski činovnici despota Stefana Lazarevića - velmoža zadužen za finansije despota Stefana protovestijar Bogdan koji je bio sa ženom Milicom i bratom Petrom.
Manastirska crkva posvećena je Vavedenju Bogorodice i predstavlja najreprezentativnije graditeljsko ostvarenje ne samo srednjovekovne srpske, već i istočnohrišćanske arhitekture. Građevina je nastala po uzoru na dvorsku crkvu kneza Lazara u Kruševcu, a posebna vrednost i lepota manastira Kalenić ističe se u arhitekturi i slikarstvu Reč je o graditeljskom delu stvorenom po najvišim kriterijumima epohe koje korespondira sa carigradskim crkvama.
Fasade su, tipično za moravski stil, rađene naizmeničnim ređanjem kamena i opeke i bogato su ukrašene, tako da manastir Kalenić predstavlja jedan od najdekorativnijih manastira sa mnoštvom reljefa, bifora, rozeta.
Manastir je brižljivo zidan, pedantno i prilježno kao retko gde u vizantijskoj arhitekturi. Fasada se sastoji od različito obojene opeke, čitav niz površina je pokriven takozvanim šah poljima po svim fenomenima optičke iluzije. Zbog toga se ova građevina smatra materijalizacijom nebeske crkve na zemlji i često se tumači kao nebeski Jerusalim.
Kamena plastika izvedena je floralnim motivima i time upućuje na ono o čemu govore srednjovekovni spisi - da se Bogorodica povezuje sa cvetnim motivima.
Manastir Kalenić daleko nadilazi lokalne okvire i iskazuje univerzalne ideje prisutne i na istoku i na zapadu, jer je Srbija despota Stefana Lazarevića bila otvorena prema svim stranama sveta.
Značajnu umetničku vrednost na crkvi manastira Kalenić predstavlja bogata dekorativna plastika zastupljena na prozorima i fasadi. Reč je o plitko rezanoj kamenoj ornamentiki koja je karakteristična za spomenike moravske škole.
Manastir Kalenić živopisan je neposredno po završetku izgradnje. Fresko slikarstvo radilo je nekoliko slikara iz oblasti koje su bile u vlasti Mrnjavčevića. Živopis potiče iz 1413. godine, a freske zauzimaju posebno mesto u slikarstvu.
Crkva manastira Kalenić ubraja se u najupečatljivije spomenike moravske škole. Zidana je naizmenično kamenom i opekom, a fasada je podeljena vertikalno stubićima i horizontalno, kordonskim vencima. Dekorativna plastika na portalima i prozorima, lukovi, kolonete i rozete daju posebnu lepotu hramu.
Živopis Kalenića raspoređen je sistematično za razliku od narativnog stila sa velikim brojem ciklusa koji je dominirao u srpskoj arhitekturi sredinom 14. veka. Slikarstvo Kalenića teži transcendentalnom, lirskom i insistira na bliskosti čoveka i prirode.
Manastir Kalenić predstavlja spomenik kulture od izuzetnog značaja i obuhvata i spolja i unutra, sve ono što je pripadalo vizantijskom pogledu na svet koji je zapravo bio pravoslavna hrišćanska vera.
Prema raspoloživim istorijskim podacima koji su skromni i koji se odnose na vreme od kraja 18. do 20. veka, Kalenić je u toku 17. i 18. veka bio više puta pustošen i obnavljan. Uživao je svojevremeno veliki ugled pa su 1815. iz Srema prenete mošti Stefana Prvovenčanog gde su bile sve do 1839. godine kada su prebačne u Studenicu.
Manastir je do danas u velikoj meri promenio prvobitan izgled. Od vremena nastanka sačuvana je samo crkva, dok su ostali objekti bili razgrađeni i zatrpani tako da se nisu znale ni granice, a ni sadržaj starog manastira.
No, ako se posmatra iz današnje perspektive, ovo zdanje privlači svojom poetičnošću i likovnošću zbog čega i jeste dragulj srpske srednjovekovne kulture i umetnosti, ali i nadahnuće savremenicima koji u njemu nalaze svoje duhovno utočište.
Ako ti se ukaže prilika da posetiš ovaj deo Srbije, obavezno poseti i manastir Kalenić i uveri se u lepotu ovog srednjovekovnog zdanja. A do tada, prijavi se na naš kanal i prati nas!
➡ Subscribe: th-cam.com/channels/dAl7fB0ZqdSheEGACG8PHg.html
Instagram: @paneuropa_discover_serbia
#DiscoverSerbia​ #ManastiriSrbije​ #Kalenic