Jîla Husênî sala 1343an li bajarê Seqizê di malbateke resen de ji dayîk bûye. Malbata wê malbatek oldar û bi giştî xwediyê zanist û wêjeyê bûne. Rehmetî “Şêx Ebdulqadir”, kalikê bavê wê, xweşnivîs û helbestvan bûye. Bavê Jîlayê jî, nemir Şêx Mêhran Husêynî dadwerê dadgehê, elaqedar bi xwendina pirtûkan û rewşenbîr bûye û Jîla di bin siya wî bavê zana de, bingehên wêjeyê ava kir. Handan û teşwîqkirina Şêx Mêhran heta dawî temenê jiyana xwe, piştevan û hevrêyê Jîlayê bû.
Her ji zarotiyê ve jêhatiya jîlayê cihê balkişandinê bû û gelek zû ji aliyê mamostayên wêjeyê ve hate naskirin û wan jî di handana Jîlayê de roleke girîng hebûn.
Rewşa wê demê û valahiya ku di meşa perwerdehiya jîlayê de hate pêş, Jîlaya kêm temen ber bi zewaca zû ve bir. Di panizde saliyê de û li dema nivîsandinê, bi pismamê bavê xwe yê bi navê Wefa Husênî re zewicî û ev zewace piştî pênc salan ji hev cudabûn lêket û ji vê zewacê keçek bi navê Baharê hebûn, ku niha yekemîn ezmûnên xwe yên awazê derbas dike.
Di sala 1363an de, piştî demekê Jîla bala xwe dide Radyoya Sineyê û bi çend helbestvanên navdar ên Kurd re yên wek Heqîqî, Herdî û Avat hevnas bûye, ku bandoreke mezin li pêvajoya helbesta wê kiriye û pêvajoya hizriya wê guheriye.
Jîla 7 sal piştî cudabûn ji hevjînê xwe yê yekem bi Şahrûx Newsûdî re dizewice û ji vê zewacê du zarokên din ên bi navên Ramîn û Jîna çê bû.
Wê di sala 1375an de, li temenê 32 saliyê dema ku dixwest biçe Tehranê ji bo dîtina helbestvanê mezin ê Kurd, Şêrko Bêkes, tevî keça xwe ya 10 mehe ya bi navê Jînayê li ser rêya Sine-Dêwulan ji ber bûyera hatin û çûnê jiyana xwe ji dest da.
Wê du qonaxên bingehîn di helbestên xwe de derbas kiriye. Di qonaxa yekem de hîn zimanê xwe nedîtiye û di çerxa metamorfoza helbesta xwe de zimanê helbesta xwe nedîtiye. Helbesta wê rîtmîk û bi meylên romantîk û gelek caran êş û trajîdiyên jinên serdema xwe re ye. Lê di qonaxa duyem de, bi bêsebirî û bi çavekî rexnegirî berê xwe da şerê kevneşopî û regezên mêran, û li dijî zimanê mêran di wêjeyê de bi şêweyekî serhildaneke da, ku ev aloziya mêjiya wê jî li ser jiyana wê ya şexsî bandorê dike.
Jiyana hunerî û berhemên Jîlayê:
Yekemîn destnivîsa Jîlayê, çîroka “Ber Bad Reftê” ye ku bi zimanê Farsî hatiye nivîsandin û ji ber ku Jîlayê nexwestiye paşê çap bike, xwe ji çapkirinê dûr girtiye. Yekemîn strandin û nivîsên Jîlayê bi zimanê Farsî bûne û ev yeka heta salên 1363 û 1364an berdewam kiriye, ku Jîlayê di beşa Kurdî ya radyoya Sinê de, bernameya “Em û Guhdaran” dest bi çalakiyên xwe kir û ev çalakiye Jîla ber bi nivîsîn û strandina Kurdî bir. Ev nayê vê wateyê ku Jîla heta wê demê bi zimanê Kurdî re bîhanî bûye. Bavê wê Şêx Mehran Husênî xwediyê pirtûkxaneyeke zengîn bûye ku Jîla bi wê pirtûkxaneyê bi çand û zimanê Kurdî re hevnas bûye, û berhemên klasîk ên edebiyata kurdî xwendiye û bi berhemên helbestvanên Kurd ên wek Goran, Nalî, Hêmin û Qani`i re hevnas dibe. Lê nivîsandin û strandina wê ya bi zimanê Kurdî bi vê çalakiya radyoyê re hevdem bûye û piştî wê jî heta roja dawî ya jiyana xwe bi zimanê Kurdî nivîsî.
Berhemên Jîla Husênî ev in:
1- Dîwana helbestên Kurdî bi navê “Geşeyê Evîn”, sala 1374an a Rojî hatiye çapkirin. 2- Dîwana helbestên Kurdî bi navê Qelay Raz - Kela nehênî, sala 1378an çap bûye, ev pirtûke di sê beşan de hatiye çapkirin: Beşa yekem: Bermayiya helbestên Jîlayê yên Kurdî. Beşa duyem: Hilbijartina kurteçîrokên Kurdî yên wê û beşa dawî ya vê pirtûkê komek helbestên Farsî yên Jîlayê ne ku bi xwe navê “Baran” ji bo vê komelê hilbijartiye. 3- Wergêrankirina çîroka “Telebê Mexfêret” (Daxwaza Lêxweşbûnê) ji Sadiq Hedayet - di kovara Raman a Hewlêrê de hatiye çapkirin. 4- Wergêra romana “Dezîre” ji Farsî ve bo Kurdî (netevaw) 5- Gelek gotar 6- Strandina helbestên Kurdî ji bo zarokan.
#ڤەژین_میدیا
#ڤەژین
#ژیلا_حسەینی
#ئەدەبیاتی_کوردی
#شێعر